অধ্যায় 7

Verse 1

শ্রীভগবানুবাচ | ময্যাসক্তমনাঃ পার্থ যোগং যুঞ্জন্মদাশ্রযঃ | অসংশযং সমগ্রং মাং যথা জ্ঞাস্যসি তচ্ছৃণু ||৭-১||

śrībhagavānuvāca . mayyāsaktamanāḥ pārtha yogaṃ yuñjanmadāśrayaḥ . asaṃśayaṃ samagraṃ māṃ yathā jñāsyasi tacchṛṇu ||7-1||

Verse 2

জ্ঞানং তেঽহং সবিজ্ঞানমিদং বক্ষ্যাম্যশেষতঃ | যজ্জ্ঞাত্বা নেহ ভূযোঽন্যজ্জ্ঞাতব্যমবশিষ্যতে ||৭-২||

jñānaṃ te.ahaṃ savijñānamidaṃ vakṣyāmyaśeṣataḥ . yajjñātvā neha bhūyo.anyajjñātavyamavaśiṣyate ||7-2||

Verse 3

মনুষ্যাণাং সহস্রেষু কশ্চিদ্যততি সিদ্ধযে | যততামপি সিদ্ধানাং কশ্চিন্মাং বেত্তি তত্ত্বতঃ ||৭-৩||

manuṣyāṇāṃ sahasreṣu kaścidyatati siddhaye . yatatāmapi siddhānāṃ kaścinmāṃ vetti tattvataḥ ||7-3||

Verse 4

ভূমিরাপোঽনলো বাযুঃ খং মনো বুদ্ধিরেব চ | অহংকার ইতীযং মে ভিন্না প্রকৃতিরষ্টধা ||৭-৪||

bhūmirāpo.analo vāyuḥ khaṃ mano buddhireva ca . ahaṃkāra itīyaṃ me bhinnā prakṛtiraṣṭadhā ||7-4||

Verse 5

অপরেযমিতস্ত্বন্যাং প্রকৃতিং বিদ্ধি মে পরাম্ | জীবভূতাং মহাবাহো যযেদং ধার্যতে জগত্ ||৭-৫||

apareyamitastvanyāṃ prakṛtiṃ viddhi me parām . jīvabhūtāṃ mahābāho yayedaṃ dhāryate jagat ||7-5||

Verse 6

এতদ্যোনীনি ভূতানি সর্বাণীত্যুপধারয | অহং কৃত্স্নস্য জগতঃ প্রভবঃ প্রলযস্তথা ||৭-৬||

etadyonīni bhūtāni sarvāṇītyupadhāraya . ahaṃ kṛtsnasya jagataḥ prabhavaḥ pralayastathā ||7-6||

Verse 7

মত্তঃ পরতরং নান্যত্কিঞ্চিদস্তি ধনঞ্জয | মযি সর্বমিদং প্রোতং সূত্রে মণিগণা ইব ||৭-৭||

mattaḥ parataraṃ nānyatkiñcidasti dhanañjaya . mayi sarvamidaṃ protaṃ sūtre maṇigaṇā iva ||7-7||

Verse 8

রসোঽহমপ্সু কৌন্তেয প্রভাস্মি শশিসূর্যযোঃ | প্রণবঃ সর্ববেদেষু শব্দঃ খে পৌরুষং নৃষু ||৭-৮||

raso.ahamapsu kaunteya prabhāsmi śaśisūryayoḥ . praṇavaḥ sarvavedeṣu śabdaḥ khe pauruṣaṃ nṛṣu ||7-8||

Verse 9

পুণ্যো গন্ধঃ পৃথিব্যাং চ তেজশ্চাস্মি বিভাবসৌ | জীবনং সর্বভূতেষু তপশ্চাস্মি তপস্বিষু ||৭-৯||

puṇyo gandhaḥ pṛthivyāṃ ca tejaścāsmi vibhāvasau . jīvanaṃ sarvabhūteṣu tapaścāsmi tapasviṣu ||7-9||

Verse 10

বীজং মাং সর্বভূতানাং বিদ্ধি পার্থ সনাতনম্ | বুদ্ধির্বুদ্ধিমতামস্মি তেজস্তেজস্বিনামহম্ ||৭-১০||

bījaṃ māṃ sarvabhūtānāṃ viddhi pārtha sanātanam . buddhirbuddhimatāmasmi tejastejasvināmaham ||7-10||

Verse 11

বলং বলবতাং চাহং কামরাগবিবর্জিতম্ | ধর্মাবিরুদ্ধো ভূতেষু কামোঽস্মি ভরতর্ষভ ||৭-১১||

balaṃ balavatāṃ cāhaṃ kāmarāgavivarjitam . dharmāviruddho bhūteṣu kāmo.asmi bharatarṣabha ||7-11||

Verse 12

যে চৈব সাত্ত্বিকা ভাবা রাজসাস্তামসাশ্চ যে | মত্ত এবেতি তান্বিদ্ধি ন ত্বহং তেষু তে মযি ||৭-১২||

ye caiva sāttvikā bhāvā rājasāstāmasāśca ye . matta eveti tānviddhi na tvahaṃ teṣu te mayi ||7-12||

Verse 13

ত্রিভির্গুণমযৈর্ভাবৈরেভিঃ সর্বমিদং জগত্ | মোহিতং নাভিজানাতি মামেভ্যঃ পরমব্যযম্ ||৭-১৩||

tribhirguṇamayairbhāvairebhiḥ sarvamidaṃ jagat . mohitaṃ nābhijānāti māmebhyaḥ paramavyayam ||7-13||

Verse 14

দৈবী হ্যেষা গুণমযী মম মাযা দুরত্যযা | মামেব যে প্রপদ্যন্তে মাযামেতাং তরন্তি তে ||৭-১৪||

daivī hyeṣā guṇamayī mama māyā duratyayā . māmeva ye prapadyante māyāmetāṃ taranti te ||7-14||

Verse 15

ন মাং দুষ্কৃতিনো মূঢাঃ প্রপদ্যন্তে নরাধমাঃ | মাযযাপহৃতজ্ঞানা আসুরং ভাবমাশ্রিতাঃ ||৭-১৫||

na māṃ duṣkṛtino mūḍhāḥ prapadyante narādhamāḥ . māyayāpahṛtajñānā āsuraṃ bhāvamāśritāḥ ||7-15||

Verse 16

চতুর্বিধা ভজন্তে মাং জনাঃ সুকৃতিনোঽর্জুন | আর্তো জিজ্ঞাসুরর্থার্থী জ্ঞানী চ ভরতর্ষভ ||৭-১৬||

caturvidhā bhajante māṃ janāḥ sukṛtino.arjuna . ārto jijñāsurarthārthī jñānī ca bharatarṣabha ||7-16||

Verse 17

তেষাং জ্ঞানী নিত্যযুক্ত একভক্তির্বিশিষ্যতে | প্রিযো হি জ্ঞানিনোঽত্যর্থমহং স চ মম প্রিযঃ ||৭-১৭||

teṣāṃ jñānī nityayukta ekabhaktirviśiṣyate . priyo hi jñānino.atyarthamahaṃ sa ca mama priyaḥ ||7-17||

Verse 18

উদারাঃ সর্ব এবৈতে জ্ঞানী ত্বাত্মৈব মে মতম্ | আস্থিতঃ স হি যুক্তাত্মা মামেবানুত্তমাং গতিম্ ||৭-১৮||

udārāḥ sarva evaite jñānī tvātmaiva me matam . āsthitaḥ sa hi yuktātmā māmevānuttamāṃ gatim ||7-18||

Verse 19

বহূনাং জন্মনামন্তে জ্ঞানবান্মাং প্রপদ্যতে | বাসুদেবঃ সর্বমিতি স মহাত্মা সুদুর্লভঃ ||৭-১৯||

bahūnāṃ janmanāmante jñānavānmāṃ prapadyate . vāsudevaḥ sarvamiti sa mahātmā sudurlabhaḥ ||7-19||

Verse 20

কামৈস্তৈস্তৈর্হৃতজ্ঞানাঃ প্রপদ্যন্তেঽন্যদেবতাঃ | তং তং নিযমমাস্থায প্রকৃত্যা নিযতাঃ স্বযা ||৭-২০||

kāmaistaistairhṛtajñānāḥ prapadyante.anyadevatāḥ . taṃ taṃ niyamamāsthāya prakṛtyā niyatāḥ svayā ||7-20||

Verse 21

যো যো যাং যাং তনুং ভক্তঃ শ্রদ্ধযার্চিতুমিচ্ছতি | তস্য তস্যাচলাং শ্রদ্ধাং তামেব বিদধাম্যহম্ ||৭-২১||

yo yo yāṃ yāṃ tanuṃ bhaktaḥ śraddhayārcitumicchati . tasya tasyācalāṃ śraddhāṃ tāmeva vidadhāmyaham ||7-21||

Verse 22

স তযা শ্রদ্ধযা যুক্তস্তস্যারাধনমীহতে | লভতে চ ততঃ কামান্মযৈব বিহিতান্হি তান্ ||৭-২২||

sa tayā śraddhayā yuktastasyārādhanamīhate . labhate ca tataḥ kāmānmayaivavihitānhi tān ||7-22||

Verse 23

অন্তবত্তু ফলং তেষাং তদ্ভবত্যল্পমেধসাম্ | দেবান্দেবযজো যান্তি মদ্ভক্তা যান্তি মামপি ||৭-২৩||

antavattu phalaṃ teṣāṃ tadbhavatyalpamedhasām . devāndevayajo yānti madbhaktā yānti māmapi ||7-23||

Verse 24

অব্যক্তং ব্যক্তিমাপন্নং মন্যন্তে মামবুদ্ধযঃ | পরং ভাবমজানন্তো মমাব্যযমনুত্তমম্ ||৭-২৪||

avyaktaṃ vyaktimāpannaṃ manyante māmabuddhayaḥ . paraṃ bhāvamajānanto mamāvyayamanuttamam ||7-24||

Verse 25

নাহং প্রকাশঃ সর্বস্য যোগমাযাসমাবৃতঃ | মূঢোঽযং নাভিজানাতি লোকো মামজমব্যযম্ ||৭-২৫||

nāhaṃ prakāśaḥ sarvasya yogamāyāsamāvṛtaḥ . mūḍho.ayaṃ nābhijānāti loko māmajamavyayam ||7-25||

Verse 26

বেদাহং সমতীতানি বর্তমানানি চার্জুন | ভবিষ্যাণি চ ভূতানি মাং তু বেদ ন কশ্চন ||৭-২৬||

vedāhaṃ samatītāni vartamānāni cārjuna . bhaviṣyāṇi ca bhūtāni māṃ tu veda na kaścana ||7-26||

Verse 27

ইচ্ছাদ্বেষসমুত্থেন দ্বন্দ্বমোহেন ভারত | সর্বভূতানি সম্মোহং সর্গে যান্তি পরন্তপ ||৭-২৭||

icchādveṣasamutthena dvandvamohena bhārata . sarvabhūtāni sammohaṃ sarge yānti parantapa ||7-27||

Verse 28

যেষাং ত্বন্তগতং পাপং জনানাং পুণ্যকর্মণাম্ | তে দ্বন্দ্বমোহনির্মুক্তা ভজন্তে মাং দৃঢব্রতাঃ ||৭-২৮||

yeṣāṃ tvantagataṃ pāpaṃ janānāṃ puṇyakarmaṇām . te dvandvamohanirmuktā bhajante māṃ dṛḍhavratāḥ ||7-28||

Verse 29

জরামরণমোক্ষায মামাশ্রিত্য যতন্তি যে | তে ব্রহ্ম তদ্বিদুঃ কৃত্স্নমধ্যাত্মং কর্ম চাখিলম্ ||৭-২৯||

jarāmaraṇamokṣāya māmāśritya yatanti ye . te brahma tadviduḥ kṛtsnamadhyātmaṃ karma cākhilam ||7-29||

Verse 30

সাধিভূতাধিদৈবং মাং সাধিযজ্ঞং চ যে বিদুঃ | প্রযাণকালেঽপি চ মাং তে বিদুর্যুক্তচেতসঃ ||৭-৩০||

sādhibhūtādhidaivaṃ māṃ sādhiyajñaṃ ca ye viduḥ . prayāṇakāle.api ca māṃ te viduryuktacetasaḥ ||7-30||

Verse 31

ওঁ তত্সদিতি শ্রীমদ্ভগবদ্গীতাসূপনিষত্সু ব্রহ্মবিদ্যাযাং যোগশাস্ত্রে শ্রীকৃষ্ণার্জুনসংবাদে জ্ঞানবিজ্ঞানযোগো নাম সপ্তমোঽধ্যাযঃ ||৭||

OM tatsaditi śrīmadbhagavadgītāsūpaniṣatsu brahmavidyāyāṃ yogaśāstre śrīkṛṣṇārjunasaṃvāde jñānavijñānayogo nāma saptamo.adhyāyaḥ ||7-31||