শ্রীভগবানুবাচ | ভূয এব মহাবাহো শৃণু মে পরমং বচঃ | যত্তেঽহং প্রীযমাণায বক্ষ্যামি হিতকাম্যযা ||১০-১||
śrībhagavānuvāca . bhūya eva mahābāho śṛṇu me paramaṃ vacaḥ . yatte.ahaṃ prīyamāṇāya vakṣyāmi hitakāmyayā ||10-1||
ন মে বিদুঃ সুরগণাঃ প্রভবং ন মহর্ষযঃ | অহমাদির্হি দেবানাং মহর্ষীণাং চ সর্বশঃ ||১০-২||
na me viduḥ suragaṇāḥ prabhavaṃ na maharṣayaḥ . ahamādirhi devānāṃ maharṣīṇāṃ ca sarvaśaḥ ||10-2||
যো মামজমনাদিং চ বেত্তি লোকমহেশ্বরম্ | অসম্মূঢঃ স মর্ত্যেষু সর্বপাপৈঃ প্রমুচ্যতে ||১০-৩||
yo māmajamanādiṃ ca vetti lokamaheśvaram . asammūḍhaḥ sa martyeṣu sarvapāpaiḥ pramucyate ||10-3||
বুদ্ধির্জ্ঞানমসম্মোহঃ ক্ষমা সত্যং দমঃ শমঃ | সুখং দুঃখং ভবোঽভাবো ভযং চাভযমেব চ ||১০-৪||
buddhirjñānamasammohaḥ kṣamā satyaṃ damaḥ śamaḥ . sukhaṃ duḥkhaṃ bhavo.abhāvo bhayaṃ cābhayameva ca ||10-4||
অহিংসা সমতা তুষ্টিস্তপো দানং যশোঽযশঃ | ভবন্তি ভাবা ভূতানাং মত্ত এব পৃথগ্বিধাঃ ||১০-৫||
ahiṃsā samatā tuṣṭistapo dānaṃ yaśo.ayaśaḥ . bhavanti bhāvā bhūtānāṃ matta eva pṛthagvidhāḥ ||10-5||
মহর্ষযঃ সপ্ত পূর্বে চত্বারো মনবস্তথা | মদ্ভাবা মানসা জাতা যেষাং লোক ইমাঃ প্রজাঃ ||১০-৬||
maharṣayaḥ sapta pūrve catvāro manavastathā . madbhāvā mānasā jātā yeṣāṃ loka imāḥ prajāḥ ||10-6||
এতাং বিভূতিং যোগং চ মম যো বেত্তি তত্ত্বতঃ | সোঽবিকম্পেন যোগেন যুজ্যতে নাত্র সংশযঃ ||১০-৭||
etāṃ vibhūtiṃ yogaṃ ca mama yo vetti tattvataḥ . so.avikampena yogena yujyate nātra saṃśayaḥ ||10-7||
অহং সর্বস্য প্রভবো মত্তঃ সর্বং প্রবর্ততে | ইতি মত্বা ভজন্তে মাং বুধা ভাবসমন্বিতাঃ ||১০-৮||
ahaṃ sarvasya prabhavo mattaḥ sarvaṃ pravartate . iti matvā bhajante māṃ budhā bhāvasamanvitāḥ ||10-8||
মচ্চিত্তা মদ্গতপ্রাণা বোধযন্তঃ পরস্পরম্ | কথযন্তশ্চ মাং নিত্যং তুষ্যন্তি চ রমন্তি চ ||১০-৯||
maccittā madgataprāṇā bodhayantaḥ parasparam . kathayantaśca māṃ nityaṃ tuṣyanti ca ramanti ca ||10-9||
তেষাং সততযুক্তানাং ভজতাং প্রীতিপূর্বকম্ | দদামি বুদ্ধিযোগং তং যেন মামুপযান্তি তে ||১০-১০||
teṣāṃ satatayuktānāṃ bhajatāṃ prītipūrvakam . dadāmi buddhiyogaṃ taṃ yena māmupayānti te ||10-10||
তেষামেবানুকম্পার্থমহমজ্ঞানজং তমঃ | নাশযাম্যাত্মভাবস্থো জ্ঞানদীপেন ভাস্বতা ||১০-১১||
teṣāmevānukampārthamahamajñānajaṃ tamaḥ . nāśayāmyātmabhāvastho jñānadīpena bhāsvatā ||10-11||
অর্জুন উবাচ | পরং ব্রহ্ম পরং ধাম পবিত্রং পরমং ভবান্ | পুরুষং শাশ্বতং দিব্যমাদিদেবমজং বিভুম্ ||১০-১২||
arjuna uvāca . paraṃ brahma paraṃ dhāma pavitraṃ paramaṃ bhavān . puruṣaṃ śāśvataṃ divyamādidevamajaṃ vibhum ||10-12||
আহুস্ত্বামৃষযঃ সর্বে দেবর্ষির্নারদস্তথা | অসিতো দেবলো ব্যাসঃ স্বযং চৈব ব্রবীষি মে ||১০-১৩||
āhustvāmṛṣayaḥ sarve devarṣirnāradastathā . asito devalo vyāsaḥ svayaṃ caiva bravīṣi me ||10-13||
সর্বমেতদৃতং মন্যে যন্মাং বদসি কেশব | ন হি তে ভগবন্ব্যক্তিং বিদুর্দেবা ন দানবাঃ ||১০-১৪||
sarvametadṛtaṃ manye yanmāṃ vadasi keśava . na hi te bhagavanvyaktiṃ vidurdevā na dānavāḥ ||10-14||
স্বযমেবাত্মনাত্মানং বেত্থ ত্বং পুরুষোত্তম | ভূতভাবন ভূতেশ দেবদেব জগত্পতে ||১০-১৫||
svayamevātmanātmānaṃ vettha tvaṃ puruṣottama . bhūtabhāvana bhūteśa devadeva jagatpate ||10-15||
বক্তুমর্হস্যশেষেণ দিব্যা হ্যাত্মবিভূতযঃ | যাভির্বিভূতিভির্লোকানিমাংস্ত্বং ব্যাপ্য তিষ্ঠসি ||১০-১৬||
vaktumarhasyaśeṣeṇa divyā hyātmavibhūtayaḥ . yābhirvibhūtibhirlokānimāṃstvaṃ vyāpya tiṣṭhasi ||10-16||
কথং বিদ্যামহং যোগিংস্ত্বাং সদা পরিচিন্তযন্ | কেষু কেষু চ ভাবেষু চিন্ত্যোঽসি ভগবন্মযা ||১০-১৭||
kathaṃ vidyāmahaṃ yogiṃstvāṃ sadā paricintayan . keṣu keṣu ca bhāveṣu cintyo.asi bhagavanmayā ||10-17||
বিস্তরেণাত্মনো যোগং বিভূতিং চ জনার্দন | ভূযঃ কথয তৃপ্তির্হি শৃণ্বতো নাস্তি মেঽমৃতম্ ||১০-১৮||
vistareṇātmano yogaṃ vibhūtiṃ ca janārdana . bhūyaḥ kathaya tṛptirhi śṛṇvato nāsti me.amṛtam ||10-18||
শ্রীভগবানুবাচ | হন্ত তে কথযিষ্যামি দিব্যা হ্যাত্মবিভূতযঃ | প্রাধান্যতঃ কুরুশ্রেষ্ঠ নাস্ত্যন্তো বিস্তরস্য মে ||১০-১৯||
śrībhagavānuvāca . hanta te kathayiṣyāmi divyā hyātmavibhūtayaḥ . prādhānyataḥ kuruśreṣṭha nāstyanto vistarasya me ||10-19||
অহমাত্মা গুডাকেশ সর্বভূতাশযস্থিতঃ | অহমাদিশ্চ মধ্যং চ ভূতানামন্ত এব চ ||১০-২০||
ahamātmā guḍākeśa sarvabhūtāśayasthitaḥ . ahamādiśca madhyaṃ ca bhūtānāmanta eva ca ||10-20||
আদিত্যানামহং বিষ্ণুর্জ্যোতিষাং রবিরংশুমান্ | মরীচির্মরুতামস্মি নক্ষত্রাণামহং শশী ||১০-২১||
ādityānāmahaṃ viṣṇurjyotiṣāṃ raviraṃśumān . marīcirmarutāmasmi nakṣatrāṇāmahaṃ śaśī ||10-21||
বেদানাং সামবেদোঽস্মি দেবানামস্মি বাসবঃ | ইন্দ্রিযাণাং মনশ্চাস্মি ভূতানামস্মি চেতনা ||১০-২২||
vedānāṃ sāmavedo.asmi devānāmasmi vāsavaḥ . indriyāṇāṃ manaścāsmi bhūtānāmasmi cetanā ||10-22||
রুদ্রাণাং শঙ্করশ্চাস্মি বিত্তেশো যক্ষরক্ষসাম্ | বসূনাং পাবকশ্চাস্মি মেরুঃ শিখরিণামহম্ ||১০-২৩||
rudrāṇāṃ śaṅkaraścāsmi vitteśo yakṣarakṣasām . vasūnāṃ pāvakaścāsmi meruḥ śikhariṇāmaham ||10-23||
পুরোধসাং চ মুখ্যং মাং বিদ্ধি পার্থ বৃহস্পতিম্ | সেনানীনামহং স্কন্দঃ সরসামস্মি সাগরঃ ||১০-২৪||
purodhasāṃ ca mukhyaṃ māṃ viddhi pārtha bṛhaspatim . senānīnāmahaṃ skandaḥ sarasāmasmi sāgaraḥ ||10-24||
মহর্ষীণাং ভৃগুরহং গিরামস্ম্যেকমক্ষরম্ | যজ্ঞানাং জপযজ্ঞোঽস্মি স্থাবরাণাং হিমালযঃ ||১০-২৫||
maharṣīṇāṃ bhṛgurahaṃ girāmasmyekamakṣaram . yajñānāṃ japayajño.asmi sthāvarāṇāṃ himālayaḥ ||10-25||
অশ্বত্থঃ সর্ববৃক্ষাণাং দেবর্ষীণাং চ নারদঃ | গন্ধর্বাণাং চিত্ররথঃ সিদ্ধানাং কপিলো মুনিঃ ||১০-২৬||
aśvatthaḥ sarvavṛkṣāṇāṃ devarṣīṇāṃ ca nāradaḥ . gandharvāṇāṃ citrarathaḥ siddhānāṃ kapilo muniḥ ||10-26||
উচ্চৈঃশ্রবসমশ্বানাং বিদ্ধি মামমৃতোদ্ভবম্ | ঐরাবতং গজেন্দ্রাণাং নরাণাং চ নরাধিপম্ ||১০-২৭||
uccaiḥśravasamaśvānāṃ viddhi māmamṛtodbhavam . airāvataṃ gajendrāṇāṃ narāṇāṃ ca narādhipam ||10-27||
আযুধানামহং বজ্রং ধেনূনামস্মি কামধুক্ | প্রজনশ্চাস্মি কন্দর্পঃ সর্পাণামস্মি বাসুকিঃ ||১০-২৮||
āyudhānāmahaṃ vajraṃ dhenūnāmasmi kāmadhuk . prajanaścāsmi kandarpaḥ sarpāṇāmasmi vāsukiḥ ||10-28||
অনন্তশ্চাস্মি নাগানাং বরুণো যাদসামহম্ | পিতৄণামর্যমা চাস্মি যমঃ সংযমতামহম্ ||১০-২৯||
anantaścāsmi nāgānāṃ varuṇo yādasāmaham . pitṝṇāmaryamā cāsmi yamaḥ saṃyamatāmaham ||10-29||
প্রহ্লাদশ্চাস্মি দৈত্যানাং কালঃ কলযতামহম্ | মৃগাণাং চ মৃগেন্দ্রোঽহং বৈনতেযশ্চ পক্ষিণাম্ ||১০-৩০||
prahlādaścāsmi daityānāṃ kālaḥ kalayatāmaham . mṛgāṇāṃ ca mṛgendro.ahaṃ vainateyaśca pakṣiṇām ||10-30||
পবনঃ পবতামস্মি রামঃ শস্ত্রভৃতামহম্ | ঝষাণাং মকরশ্চাস্মি স্রোতসামস্মি জাহ্নবী ||১০-৩১||
pavanaḥ pavatāmasmi rāmaḥ śastrabhṛtāmaham . jhaṣāṇāṃ makaraścāsmi srotasāmasmi jāhnavī ||10-31||
সর্গাণামাদিরন্তশ্চ মধ্যং চৈবাহমর্জুন | অধ্যাত্মবিদ্যা বিদ্যানাং বাদঃ প্রবদতামহম্ ||১০-৩২||
sargāṇāmādirantaśca madhyaṃ caivāhamarjuna . adhyātmavidyā vidyānāṃ vādaḥ pravadatāmaham ||10-32||
অক্ষরাণামকারোঽস্মি দ্বন্দ্বঃ সামাসিকস্য চ | অহমেবাক্ষযঃ কালো ধাতাহং বিশ্বতোমুখঃ ||১০-৩৩||
akṣarāṇāmakāro.asmi dvandvaḥ sāmāsikasya ca . ahamevākṣayaḥ kālo dhātāhaṃ viśvatomukhaḥ ||10-33||
মৃত্যুঃ সর্বহরশ্চাহমুদ্ভবশ্চ ভবিষ্যতাম্ | কীর্তিঃ শ্রীর্বাক্চ নারীণাং স্মৃতির্মেধা ধৃতিঃ ক্ষমা ||১০-৩৪||
mṛtyuḥ sarvaharaścāhamudbhavaśca bhaviṣyatām . kīrtiḥ śrīrvākca nārīṇāṃ smṛtirmedhā dhṛtiḥ kṣamā ||10-34||
বৃহত্সাম তথা সাম্নাং গাযত্রী ছন্দসামহম্ | মাসানাং মার্গশীর্ষোঽহমৃতূনাং কুসুমাকরঃ ||১০-৩৫||
bṛhatsāma tathā sāmnāṃ gāyatrī chandasāmaham . māsānāṃ mārgaśīrṣo.ahamṛtūnāṃ kusumākaraḥ ||10-35||
দ্যূতং ছলযতামস্মি তেজস্তেজস্বিনামহম্ | জযোঽস্মি ব্যবসাযোঽস্মি সত্ত্বং সত্ত্ববতামহম্ ||১০-৩৬||
dyūtaṃ chalayatāmasmi tejastejasvināmaham . jayo.asmi vyavasāyo.asmi sattvaṃ sattvavatāmaham ||10-36||
বৃষ্ণীনাং বাসুদেবোঽস্মি পাণ্ডবানাং ধনঞ্জযঃ | মুনীনামপ্যহং ব্যাসঃ কবীনামুশনা কবিঃ ||১০-৩৭||
vṛṣṇīnāṃ vāsudevo.asmi pāṇḍavānāṃ dhanañjayaḥ . munīnāmapyahaṃ vyāsaḥ kavīnāmuśanā kaviḥ ||10-37||
দণ্ডো দমযতামস্মি নীতিরস্মি জিগীষতাম্ | মৌনং চৈবাস্মি গুহ্যানাং জ্ঞানং জ্ঞানবতামহম্ ||১০-৩৮||
daṇḍo damayatāmasmi nītirasmi jigīṣatām . maunaṃ caivāsmi guhyānāṃ jñānaṃ jñānavatāmaham ||10-38||
যচ্চাপি সর্বভূতানাং বীজং তদহমর্জুন | ন তদস্তি বিনা যত্স্যান্মযা ভূতং চরাচরম্ ||১০-৩৯||
yaccāpi sarvabhūtānāṃ bījaṃ tadahamarjuna . na tadasti vinā yatsyānmayā bhūtaṃ carācaram ||10-39||
নান্তোঽস্তি মম দিব্যানাং বিভূতীনাং পরন্তপ | এষ তূদ্দেশতঃ প্রোক্তো বিভূতের্বিস্তরো মযা ||১০-৪০||
nānto.asti mama divyānāṃ vibhūtīnāṃ parantapa . eṣa tūddeśataḥ prokto vibhūtervistaro mayā ||10-40||
যদ্যদ্বিভূতিমত্সত্ত্বং শ্রীমদূর্জিতমেব বা | তত্তদেবাবগচ্ছ ত্বং মম তেজোংঽশসম্ভবম্ ||১০-৪১||
yadyadvibhūtimatsattvaṃ śrīmadūrjitameva vā . tattadevāvagaccha tvaṃ mama tejoṃśasambhavam ||10-41||
অথবা বহুনৈতেন কিং জ্ঞাতেন তবার্জুন | বিষ্টভ্যাহমিদং কৃত্স্নমেকাংশেন স্থিতো জগত্ ||১০-৪২||
athavā bahunaitena kiṃ jñātena tavārjuna . viṣṭabhyāhamidaṃ kṛtsnamekāṃśena sthito jagat ||10-42||
ওঁ তত্সদিতি শ্রীমদ্ভগবদ্গীতাসূপনিষত্সু ব্রহ্মবিদ্যাযাং যোগশাস্ত্রে শ্রীকৃষ্ণার্জুনসংবাদে বিভূতিযোগো নাম দশমোঽধ্যাযঃ ||১০||
OM tatsaditi śrīmadbhagavadgītāsūpaniṣatsu brahmavidyāyāṃ yogaśāstre śrīkṛṣṇārjunasaṃvāde vibhūtiyogo nāma daśamo.adhyāyaḥ ||10-43||