అధ్యాయం 16
Verse 1
శ్రీభగవానువాచ | అభయం సత్త్వసంశుద్ధిర్జ్ఞానయోగవ్యవస్థితిః | దానం దమశ్చ యజ్ఞశ్చ స్వాధ్యాయస్తప ఆర్జవమ్ ||౧౬-౧||
śrībhagavānuvāca . abhayaṃ sattvasaṃśuddhirjñānayogavyavasthitiḥ . dānaṃ damaśca yajñaśca svādhyāyastapa ārjavam ||16-1||
Verse 2
అహింసా సత్యమక్రోధస్త్యాగః శాన్తిరపైశునమ్ | దయా భూతేష్వలోలుప్త్వం మార్దవం హ్రీరచాపలమ్ ||౧౬-౨||
ahiṃsā satyamakrodhastyāgaḥ śāntirapaiśunam . dayā bhūteṣvaloluptvaṃ mārdavaṃ hrīracāpalam ||16-2||
Verse 3
తేజః క్షమా ధృతిః శౌచమద్రోహో నాతిమానితా | భవన్తి సమ్పదం దైవీమభిజాతస్య భారత ||౧౬-౩||
tejaḥ kṣamā dhṛtiḥ śaucamadroho nātimānitā . bhavanti sampadaṃ daivīmabhijātasya bhārata ||16-3||
Verse 4
దమ్భో దర్పోఽభిమానశ్చ క్రోధః పారుష్యమేవ చ | అజ్ఞానం చాభిజాతస్య పార్థ సమ్పదమాసురీమ్ ||౧౬-౪||
dambho darpo.abhimānaśca krodhaḥ pāruṣyameva ca . ajñānaṃ cābhijātasya pārtha sampadamāsurīm ||16-4||
Verse 5
దైవీ సమ్పద్విమోక్షాయ నిబన్ధాయాసురీ మతా | మా శుచః సమ్పదం దైవీమభిజాతోఽసి పాణ్డవ ||౧౬-౫||
daivī sampadvimokṣāya nibandhāyāsurī matā . mā śucaḥ sampadaṃ daivīmabhijāto.asi pāṇḍava ||16-5||
Verse 6
ద్వౌ భూతసర్గౌ లోకేఽస్మిన్దైవ ఆసుర ఏవ చ | దైవో విస్తరశః ప్రోక్త ఆసురం పార్థ మే శృణు ||౧౬-౬||
dvau bhūtasargau loke.asmindaiva āsura eva ca . daivo vistaraśaḥ prokta āsuraṃ pārtha me śṛṇu ||16-6||
Verse 7
ప్రవృత్తిం చ నివృత్తిం చ జనా న విదురాసురాః | న శౌచం నాపి చాచారో న సత్యం తేషు విద్యతే ||౧౬-౭||
pravṛttiṃ ca nivṛttiṃ ca janā na vidurāsurāḥ . na śaucaṃ nāpi cācāro na satyaṃ teṣu vidyate ||16-7||
Verse 8
అసత్యమప్రతిష్ఠం తే జగదాహురనీశ్వరమ్ | అపరస్పరసమ్భూతం కిమన్యత్కామహైతుకమ్ ||౧౬-౮||
asatyamapratiṣṭhaṃ te jagadāhuranīśvaram . aparasparasambhūtaṃ kimanyatkāmahaitukam ||16-8||
Verse 9
ఏతాం దృష్టిమవష్టభ్య నష్టాత్మానోఽల్పబుద్ధయః | ప్రభవన్త్యుగ్రకర్మాణః క్షయాయ జగతోఽహితాః ||౧౬-౯||
etāṃ dṛṣṭimavaṣṭabhya naṣṭātmāno.alpabuddhayaḥ . prabhavantyugrakarmāṇaḥ kṣayāya jagato.ahitāḥ ||16-9||
Verse 10
కామమాశ్రిత్య దుష్పూరం దమ్భమానమదాన్వితాః | మోహాద్గృహీత్వాసద్గ్రాహాన్ప్రవర్తన్తేఽశుచివ్రతాః ||౧౬-౧౦||
kāmamāśritya duṣpūraṃ dambhamānamadānvitāḥ . mohādgṛhītvāsadgrāhānpravartante.aśucivratāḥ ||16-10||
Verse 11
చిన్తామపరిమేయాం చ ప్రలయాన్తాముపాశ్రితాః | కామోపభోగపరమా ఏతావదితి నిశ్చితాః ||౧౬-౧౧||
cintāmaparimeyāṃ ca pralayāntāmupāśritāḥ . kāmopabhogaparamā etāvaditi niścitāḥ ||16-11||
Verse 12
ఆశాపాశశతైర్బద్ధాః కామక్రోధపరాయణాః | ఈహన్తే కామభోగార్థమన్యాయేనార్థసఞ్చయాన్ ||౧౬-౧౨||
āśāpāśaśatairbaddhāḥ kāmakrodhaparāyaṇāḥ . īhante kāmabhogārthamanyāyenārthasañcayān ||16-12||
Verse 13
ఇదమద్య మయా లబ్ధమిమం ప్రాప్స్యే మనోరథమ్ | ఇదమస్తీదమపి మే భవిష్యతి పునర్ధనమ్ ||౧౬-౧౩||
idamadya mayā labdhamimaṃ prāpsye manoratham . idamastīdamapi me bhaviṣyati punardhanam ||16-13||
Verse 14
అసౌ మయా హతః శత్రుర్హనిష్యే చాపరానపి | ఈశ్వరోఽహమహం భోగీ సిద్ధోఽహం బలవాన్సుఖీ ||౧౬-౧౪||
asau mayā hataḥ śatrurhaniṣye cāparānapi . īśvaro.ahamahaṃ bhogī siddho.ahaṃ balavānsukhī ||16-14||
Verse 15
ఆఢ్యోఽభిజనవానస్మి కోఽన్యోఽస్తి సదృశో మయా | యక్ష్యే దాస్యామి మోదిష్య ఇత్యజ్ఞానవిమోహితాః ||౧౬-౧౫||
āḍhyo.abhijanavānasmi ko.anyo.asti sadṛśo mayā . yakṣye dāsyāmi modiṣya ityajñānavimohitāḥ ||16-15||
Verse 16
అనేకచిత్తవిభ్రాన్తా మోహజాలసమావృతాః | ప్రసక్తాః కామభోగేషు పతన్తి నరకేఽశుచౌ ||౧౬-౧౬||
anekacittavibhrāntā mohajālasamāvṛtāḥ . prasaktāḥ kāmabhogeṣu patanti narake.aśucau ||16-16||
Verse 17
ఆత్మసమ్భావితాః స్తబ్ధా ధనమానమదాన్వితాః | యజన్తే నామయజ్ఞైస్తే దమ్భేనావిధిపూర్వకమ్ ||౧౬-౧౭||
ātmasambhāvitāḥ stabdhā dhanamānamadānvitāḥ . yajante nāmayajñaiste dambhenāvidhipūrvakam ||16-17||
Verse 18
అహంకారం బలం దర్పం కామం క్రోధం చ సంశ్రితాః | మామాత్మపరదేహేషు ప్రద్విషన్తోఽభ్యసూయకాః ||౧౬-౧౮||
ahaṃkāraṃ balaṃ darpaṃ kāmaṃ krodhaṃ ca saṃśritāḥ . māmātmaparadeheṣu pradviṣanto.abhyasūyakāḥ ||16-18||
Verse 19
తానహం ద్విషతః క్రురాన్సంసారేషు నరాధమాన్ | క్షిపామ్యజస్రమశుభానాసురీష్వేవ యోనిషు ||౧౬-౧౯||
tānahaṃ dviṣataḥ krurānsaṃsāreṣu narādhamān . kṣipāmyajasramaśubhānāsurīṣveva yoniṣu ||16-19||
Verse 20
ఆసురీం యోనిమాపన్నా మూఢా జన్మని జన్మని | మామప్రాప్యైవ కౌన్తేయ తతో యాన్త్యధమాం గతిమ్ ||౧౬-౨౦||
āsurīṃ yonimāpannā mūḍhā janmani janmani . māmaprāpyaiva kaunteya tato yāntyadhamāṃ gatim ||16-20||
Verse 21
త్రివిధం నరకస్యేదం ద్వారం నాశనమాత్మనః | కామః క్రోధస్తథా లోభస్తస్మాదేతత్త్రయం త్యజేత్ ||౧౬-౨౧||
trividhaṃ narakasyedaṃ dvāraṃ nāśanamātmanaḥ . kāmaḥ krodhastathā lobhastasmādetattrayaṃ tyajet ||16-21||
Verse 22
ఏతైర్విముక్తః కౌన్తేయ తమోద్వారైస్త్రిభిర్నరః | ఆచరత్యాత్మనః శ్రేయస్తతో యాతి పరాం గతిమ్ ||౧౬-౨౨||
etairvimuktaḥ kaunteya tamodvāraistribhirnaraḥ . ācaratyātmanaḥ śreyastato yāti parāṃ gatim ||16-22||
Verse 23
యః శాస్త్రవిధిముత్సృజ్య వర్తతే కామకారతః | న స సిద్ధిమవాప్నోతి న సుఖం న పరాం గతిమ్ ||౧౬-౨౩||
yaḥ śāstravidhimutsṛjya vartate kāmakārataḥ . na sa siddhimavāpnoti na sukhaṃ na parāṃ gatim ||16-23||
Verse 24
తస్మాచ్ఛాస్త్రం ప్రమాణం తే కార్యాకార్యవ్యవస్థితౌ | జ్ఞాత్వా శాస్త్రవిధానోక్తం కర్మ కర్తుమిహార్హసి ||౧౬-౨౪||
tasmācchāstraṃ pramāṇaṃ te kāryākāryavyavasthitau . jñātvā śāstravidhānoktaṃ karma kartumihārhasi ||16-24||
Verse 25
ఓం తత్సదితి శ్రీమద్భగవద్గీతాసూపనిషత్సు బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శ్రీకృష్ణార్జునసంవాదే దైవాసురసమ్పద్విభాగయోగో నామ షోడశోఽధ్యాయః ||౧౬||
OM tatsaditi śrīmadbhagavadgītāsūpaniṣatsu brahmavidyāyāṃ yogaśāstre śrīkṛṣṇārjunasaṃvāde daivāsurasampadvibhāgayogo nāma ṣoḍaśo.adhyāyaḥ ||16-25||