บท 8

Verse 1

อรฺชุน อุวาจ | กิํ ตทฺ พฺรหฺม กิมธฺยาตฺมํ กิํ กรฺม ปุรุษโตฺตม | อธิภูตํ จ กิํ ปฺรโกฺตมธิทไวํ กิมุจฺยตเ ||๘-๑||

arjuna uvāca . kiṃ tad brahma kimadhyātmaṃ kiṃ karma puruṣottama . adhibhūtaṃ ca kiṃ proktamadhidaivaṃ kimucyate ||8-1||

Verse 2

อธิยชฺญห์ กถํ กโ'ตฺร ทเหเ'สฺมินฺมธุสูทน | ปฺรยาณกาลเ จ กถํ ชฺญเยโ'สิ นิยตาตฺมภิห์ ||๘-๒||

adhiyajñaḥ kathaṃ ko.atra dehe.asminmadhusūdana . prayāṇakāle ca kathaṃ jñeyo.asi niyatātmabhiḥ ||8-2||

Verse 3

ศฺรีภควานุวาจ | อกฺษรํ พฺรหฺม ปรมํ สฺวภาวโ'ธฺยาตฺมมุจฺยตเ | ภูตภาวโทฺภวกรโ วิสรฺคห์ กรฺมสํชฺญิตห์ ||๘-๓||

śrībhagavānuvāca . akṣaraṃ brahma paramaṃ svabhāvo.adhyātmamucyate . bhūtabhāvodbhavakaro visargaḥ karmasaṃjñitaḥ ||8-3||

Verse 4

อธิภูตํ กฺษรโ ภาวห์ ปุรุษศฺจาธิทไวตมฺ | อธิยชฺญโ'หมเวาตฺร ทเหเ ทเหภฺฤตาํ วร ||๘-๔||

adhibhūtaṃ kṣaro bhāvaḥ puruṣaścādhidaivatam . adhiyajño.ahamevātra dehe dehabhṛtāṃ vara ||8-4||

Verse 5

อนฺตกาลเ จ มามเว สฺมรนฺมุกฺตฺวา กลเวรมฺ | ยห์ ปฺรยาติ ส มทฺภาวํ ยาติ นาสฺตฺยตฺร สํศยห์ ||๘-๕||

antakāle ca māmeva smaranmuktvā kalevaram . yaḥ prayāti sa madbhāvaṃ yāti nāstyatra saṃśayaḥ ||8-5||

Verse 6

ยํ ยํ วาปิ สฺมรนฺภาวํ ตฺยชตฺยนฺตเ กลเวรมฺ | ตํ ตมเวไติ กเานฺตเย สทา ตทฺภาวภาวิตห์ ||๘-๖||

yaṃ yaṃ vāpi smaranbhāvaṃ tyajatyante kalevaram . taṃ tamevaiti kaunteya sadā tadbhāvabhāvitaḥ ||8-6||

Verse 7

ตสฺมาตฺสรฺวเษุ กาลเษุ มามนุสฺมร ยุธฺย จ | มยฺยรฺปิตมนโพุทฺธิรฺมามเวไษฺยสฺยสํศยห์ (orสํศยมฺ) ||๘-๗||

tasmātsarveṣu kāleṣu māmanusmara yudhya ca . mayyarpitamanobuddhirmāmevaiṣyasyasaṃśayaḥ ||8-7||

Verse 8

อภฺยาสยโคยุกฺตเน จเตสา นานฺยคามินา | ปรมํ ปุรุษํ ทิวฺยํ ยาติ ปารฺถานุจินฺตยนฺ ||๘-๘||

orsaṃśayama abhyāsayogayuktena cetasā nānyagāminā . paramaṃ puruṣaṃ divyaṃ yāti pārthānucintayan ||8-8||

Verse 9

กวิํ ปุราณมนุศาสิตาร- มณโรณียํสมนุสฺมรเทฺยห์ | สรฺวสฺย ธาตารมจินฺตฺยรูป- มาทิตฺยวรฺณํ ตมสห์ ปรสฺตาตฺ ||๘-๙||

kaviṃ purāṇamanuśāsitāraṃ aṇoraṇīyaṃsamanusmaredyaḥ . sarvasya dhātāramacintyarūpaṃ ādityavarṇaṃ tamasaḥ parastāt ||8-9||

Verse 10

ปฺรยาณกาลเ มนสา'จลเน ภกฺตฺยา ยุกฺตโ ยโคพลเน จไว | ภฺรุวโรฺมธฺยเ ปฺราณมาวเศฺย สมฺยกฺ ส ตํ ปรํ ปุรุษมุปไติ ทิวฺยมฺ ||๘-๑๐||

prayāṇakāle manasā.acalena bhaktyā yukto yogabalena caiva . bhruvormadhye prāṇamāveśya samyak sa taṃ paraṃ puruṣamupaiti divyam ||8-10||

Verse 11

ยทกฺษรํ วเทวิทโ วทนฺติ วิศนฺติ ยทฺยตยโ วีตราคาห์ | ยทิจฺฉนฺตโ พฺรหฺมจรฺยํ จรนฺติ ตตฺตเ ปทํ สํคฺรหเณ ปฺรวกฺษฺยเ ||๘-๑๑||

yadakṣaraṃ vedavido vadanti viśanti yadyatayo vītarāgāḥ . yadicchanto brahmacaryaṃ caranti tatte padaṃ saṃgraheṇa pravakṣye ||8-11||

Verse 12

สรฺวทฺวาราณิ สํยมฺย มนโ หฺฤทิ นิรุธฺย จ | มูธฺนฺยารฺธายาตฺมนห์ ปฺราณมาสฺถิตโ ยโคธารณามฺ ||๘-๑๒||

sarvadvārāṇi saṃyamya mano hṛdi nirudhya ca . mūdhnyā^^rdhāyātmanaḥ prāṇamāsthito yogadhāraṇām ||8-12||

Verse 13

โอมิตฺยเกากฺษรํ พฺรหฺม วฺยาหรนฺมามนุสฺมรนฺ | ยห์ ปฺรยาติ ตฺยชนฺทเหํ ส ยาติ ปรมาํ คติมฺ ||๘-๑๓||

omityekākṣaraṃ brahma vyāharanmāmanusmaran . yaḥ prayāti tyajandehaṃ sa yāti paramāṃ gatim ||8-13||

Verse 14

อนนฺยจเตาห์ สตตํ ยโ มาํ สฺมรติ นิตฺยศห์ | ตสฺยาหํ สุลภห์ ปารฺถ นิตฺยยุกฺตสฺย ยโคินห์ ||๘-๑๔||

ananyacetāḥ satataṃ yo māṃ smarati nityaśaḥ . tasyāhaṃ sulabhaḥ pārtha nityayuktasya yoginaḥ ||8-14||

Verse 15

มามุปเตฺย ปุนรฺชนฺม ทุห์ขาลยมศาศฺวตมฺ | นาปฺนุวนฺติ มหาตฺมานห์ สํสิทฺธิํ ปรมาํ คตาห์ ||๘-๑๕||

māmupetya punarjanma duḥkhālayamaśāśvatam . nāpnuvanti mahātmānaḥ saṃsiddhiṃ paramāṃ gatāḥ ||8-15||

Verse 16

อาพฺรหฺมภุวนาลฺลโกาห์ ปุนราวรฺตินโ'รฺชุน | มามุปเตฺย ตุ กเานฺตเย ปุนรฺชนฺม น วิทฺยตเ ||๘-๑๖||

ābrahmabhuvanāllokāḥ punarāvartino.arjuna . māmupetya tu kaunteya punarjanma na vidyate ||8-16||

Verse 17

สหสฺรยุคปรฺยนฺตมหรฺยทฺ พฺรหฺมณโ วิทุห์ | ราตฺริํ ยุคสหสฺรานฺตาํ ตเ'หโราตฺรวิทโ ชนาห์ ||๘-๑๗||

sahasrayugaparyantamaharyad brahmaṇo viduḥ . rātriṃ yugasahasrāntāṃ te.ahorātravido janāḥ ||8-17||

Verse 18

อวฺยกฺตาทฺ วฺยกฺตยห์ สรฺวาห์ ปฺรภวนฺตฺยหราคมเ | ราตฺรฺยาคมเ ปฺรลียนฺตเ ตตฺรไวาวฺยกฺตสํชฺญกเ ||๘-๑๘||

avyaktād vyaktayaḥ sarvāḥ prabhavantyaharāgame . rātryāgame pralīyante tatraivāvyaktasaṃjñake ||8-18||

Verse 19

ภูตคฺรามห์ ส เอวายํ ภูตฺวา ภูตฺวา ปฺรลียตเ | ราตฺรฺยาคมเ'วศห์ ปารฺถ ปฺรภวตฺยหราคมเ ||๘-๑๙||

bhūtagrāmaḥ sa evāyaṃ bhūtvā bhūtvā pralīyate . rātryāgame.avaśaḥ pārtha prabhavatyaharāgame ||8-19||

Verse 20

ปรสฺตสฺมาตฺตุ ภาวโ'นฺยโ'วฺยกฺตโ'วฺยกฺตาตฺสนาตนห์ | ยห์ ส สรฺวเษุ ภูตเษุ นศฺยตฺสุ น วินศฺยติ ||๘-๒๐||

parastasmāttu bhāvo.anyo.avyakto.avyaktātsanātanaḥ . yaḥ sa sarveṣu bhūteṣu naśyatsu na vinaśyati ||8-20||

Verse 21

อวฺยกฺตโ'กฺษร อิตฺยุกฺตสฺตมาหุห์ ปรมาํ คติมฺ | ยํ ปฺราปฺย น นิวรฺตนฺตเ ตทฺธาม ปรมํ มม ||๘-๒๑||

avyakto.akṣara ityuktastamāhuḥ paramāṃ gatim . yaṃ prāpya na nivartante taddhāma paramaṃ mama ||8-21||

Verse 22

ปุรุษห์ ส ปรห์ ปารฺถ ภกฺตฺยา ลภฺยสฺตฺวนนฺยยา | ยสฺยานฺตห์สฺถานิ ภูตานิ ยเน สรฺวมิทํ ตตมฺ ||๘-๒๒||

puruṣaḥ sa paraḥ pārtha bhaktyā labhyastvananyayā . yasyāntaḥsthāni bhūtāni yena sarvamidaṃ tatam ||8-22||

Verse 23

ยตฺร กาลเ ตฺวนาวฺฤตฺติมาวฺฤตฺติํ จไว ยโคินห์ | ปฺรยาตา ยานฺติ ตํ กาลํ วกฺษฺยามิ ภรตรฺษภ ||๘-๒๓||

yatra kāle tvanāvṛttimāvṛttiṃ caiva yoginaḥ . prayātā yānti taṃ kālaṃ vakṣyāmi bharatarṣabha ||8-23||

Verse 24

อคฺนิรฺชโติรหห์ ศุกฺลห์ ษณฺมาสา อุตฺตรายณมฺ | ตตฺร ปฺรยาตา คจฺฉนฺติ พฺรหฺม พฺรหฺมวิทโ ชนาห์ ||๘-๒๔||

agnirjotirahaḥ śuklaḥ ṣaṇmāsā uttarāyaṇam . tatra prayātā gacchanti brahma brahmavido janāḥ ||8-24||

Verse 25

ธูมโ ราตฺริสฺตถา กฺฤษฺณห์ ษณฺมาสา ทกฺษิณายนมฺ | ตตฺร จานฺทฺรมสํ ชฺยโติรฺยโคี ปฺราปฺย นิวรฺตตเ ||๘-๒๕||

dhūmo rātristathā kṛṣṇaḥ ṣaṇmāsā dakṣiṇāyanam . tatra cāndramasaṃ jyotiryogī prāpya nivartate ||8-25||

Verse 26

ศุกฺลกฺฤษฺณเ คตี หฺยเตเ ชคตห์ ศาศฺวตเ มตเ | เอกยา ยาตฺยนาวฺฤตฺติมนฺยยาวรฺตตเ ปุนห์ ||๘-๒๖||

śuklakṛṣṇe gatī hyete jagataḥ śāśvate mate . ekayā yātyanāvṛttimanyayāvartate punaḥ ||8-26||

Verse 27

นไตเ สฺฤตี ปารฺถ ชานนฺยโคี มุหฺยติ กศฺจน | ตสฺมาตฺสรฺวเษุ กาลเษุ ยโคยุกฺตโ ภวารฺชุน ||๘-๒๗||

naite sṛtī pārtha jānanyogī muhyati kaścana . tasmātsarveṣu kāleṣu yogayukto bhavārjuna ||8-27||

Verse 28

วเทเษุ ยชฺญเษุ ตปห์สุ จไว ทานเษุ ยตฺปุณฺยผลํ ปฺรทิษฺฏมฺ | อตฺยเติ ตตฺสรฺวมิทํ วิทิตฺวา ยโคี ปรํ สฺถานมุปไติ จาทฺยมฺ ||๘-๒๘||

vedeṣu yajñeṣu tapaḥsu caiva dāneṣu yatpuṇyaphalaṃ pradiṣṭam . atyeti tatsarvamidaṃ viditvā yogī paraṃ sthānamupaiti cādyam ||8-28||

Verse 29

โอํ ตตฺสทิติ ศฺรีมทฺภควทฺคีตาสูปนิษตฺสุ พฺรหฺมวิทฺยายาํ ยโคศาสฺตฺรเ ศฺรีกฺฤษฺณารฺชุนสํวาทเ อกฺษรพฺรหฺมยโคโ นามาษฺฏมโ'ธฺยายห์ ||๘||

OM tatsaditi śrīmadbhagavadgītāsūpaniṣatsu brahmavidyāyāṃ yogaśāstre śrīkṛṣṇārjunasaṃvāde akṣarabrahmayogo nāmāṣṭamo.adhyāyaḥ ||8-29||