บท 15
Verse 1
ศฺรีภควานุวาจ | อูรฺธฺวมูลมธห์ศาขมศฺวตฺถํ ปฺราหุรวฺยยมฺ | ฉนฺทาํสิ ยสฺย ปรฺณานิ ยสฺตํ วเท ส วเทวิตฺ ||๑๕-๑||
śrībhagavānuvāca . ūrdhvamūlamadhaḥśākhamaśvatthaṃ prāhuravyayam . chandāṃsi yasya parṇāni yastaṃ veda sa vedavit ||15-1||
Verse 2
อธศฺจโรฺธฺวํ ปฺรสฺฤตาสฺตสฺย ศาขา คุณปฺรวฺฤทฺธา วิษยปฺรวาลาห์ | อธศฺจ มูลานฺยนุสนฺตตานิ กรฺมานุพนฺธีนิ มนุษฺยลโกเ ||๑๕-๒||
adhaścordhvaṃ prasṛtāstasya śākhā guṇapravṛddhā viṣayapravālāḥ . adhaśca mūlānyanusantatāni karmānubandhīni manuṣyaloke ||15-2||
Verse 3
น รูปมสฺยเห ตถโปลภฺยตเ นานฺตโ น จาทิรฺน จ สมฺปฺรติษฺฐา | อศฺวตฺถมเนํ สุวิรูฒมูลํ อสงฺคศสฺตฺรเณ ทฺฤฒเน ฉิตฺตฺวา ||๑๕-๓||
na rūpamasyeha tathopalabhyate nānto na cādirna ca sampratiṣṭhā . aśvatthamenaṃ suvirūḍhamūlaṃ asaṅgaśastreṇa dṛḍhena chittvā ||15-3||
Verse 4
ตตห์ ปทํ ตตฺปริมารฺคิตวฺยํ ยสฺมินฺคตา น นิวรฺตนฺติ ภูยห์ | ตมเว จาทฺยํ ปุรุษํ ปฺรปทฺยเ | ยตห์ ปฺรวฺฤตฺติห์ ปฺรสฺฤตา ปุราณี ||๑๕-๔||
tataḥ padaṃ tatparimārgitavyaṃ yasmingatā na nivartanti bhūyaḥ . tameva cādyaṃ puruṣaṃ prapadye . yataḥ pravṛttiḥ prasṛtā purāṇī ||15-4||
Verse 5
นิรฺมานมโหา ชิตสงฺคทโษา อธฺยาตฺมนิตฺยา วินิวฺฤตฺตกามาห์ | ทฺวนฺทฺวไรฺวิมุกฺตาห์ สุขทุห์ขสํชฺญไรฺ- คจฺฉนฺตฺยมูฒาห์ ปทมวฺยยํ ตตฺ ||๑๕-๕||
nirmānamohā jitasaṅgadoṣā adhyātmanityā vinivṛttakāmāḥ . dvandvairvimuktāḥ sukhaduḥkhasaṃjñaira- gacchantyamūḍhāḥ padamavyayaṃ tat ||15-5||
Verse 6
น ตทฺภาสยตเ สูรฺยโ น ศศางฺกโ น ปาวกห์ | ยทฺคตฺวา น นิวรฺตนฺตเ ตทฺธาม ปรมํ มม ||๑๕-๖||
na tadbhāsayate sūryo na śaśāṅko na pāvakaḥ . yadgatvā na nivartante taddhāma paramaṃ mama ||15-6||
Verse 7
มมไวาํศโ ชีวลโกเ ชีวภูตห์ สนาตนห์ | มนห์ษษฺฐานีนฺทฺริยาณิ ปฺรกฺฤติสฺถานิ กรฺษติ ||๑๕-๗||
mamaivāṃśo jīvaloke jīvabhūtaḥ sanātanaḥ . manaḥṣaṣṭhānīndriyāṇi prakṛtisthāni karṣati ||15-7||
Verse 8
ศรีรํ ยทวาปฺนโติ ยจฺจาปฺยุตฺกฺรามตีศฺวรห์ | คฺฤหีตฺวไตานิ สํยาติ วายุรฺคนฺธานิวาศยาตฺ ||๑๕-๘||
śarīraṃ yadavāpnoti yaccāpyutkrāmatīśvaraḥ . gṛhitvaitāni saṃyāti vāyurgandhānivāśayāt ||15-8||
Verse 9
ศฺรโตฺรํ จกฺษุห์ สฺปรฺศนํ จ รสนํ ฆฺราณมเว จ | อธิษฺฐาย มนศฺจายํ วิษยานุปสเวตเ ||๑๕-๙||
śrotraṃ cakṣuḥ sparśanaṃ ca rasanaṃ ghrāṇameva ca . adhiṣṭhāya manaścāyaṃ viṣayānupasevate ||15-9||
Verse 10
อุตฺกฺรามนฺตํ สฺถิตํ วาปิ ภุญฺชานํ วา คุณานฺวิตมฺ | วิมูฒา นานุปศฺยนฺติ ปศฺยนฺติ ชฺญานจกฺษุษห์ ||๑๕-๑๐||
utkrāmantaṃ sthitaṃ vāpi bhuñjānaṃ vā guṇānvitam . vimūḍhā nānupaśyanti paśyanti jñānacakṣuṣaḥ ||15-10||
Verse 11
ยตนฺตโ ยโคินศฺจไนํ ปศฺยนฺตฺยาตฺมนฺยวสฺถิตมฺ | ยตนฺตโ'ปฺยกฺฤตาตฺมานโ นไนํ ปศฺยนฺตฺยจเตสห์ ||๑๕-๑๑||
yatanto yoginaścainaṃ paśyantyātmanyavasthitam . yatanto.apyakṛtātmāno nainaṃ paśyantyacetasaḥ ||15-11||
Verse 12
ยทาทิตฺยคตํ ตเชโ ชคทฺภาสยตเ'ขิลมฺ | ยจฺจนฺทฺรมสิ ยจฺจาคฺนเา ตตฺตเชโ วิทฺธิ มามกมฺ ||๑๕-๑๒||
yadādityagataṃ tejo jagadbhāsayate.akhilam . yaccandramasi yaccāgnau tattejo viddhi māmakam ||15-12||
Verse 13
คามาวิศฺย จ ภูตานิ ธารยามฺยหมโชสา | ปุษฺณามิ จเาษธีห์ สรฺวาห์ สโมโ ภูตฺวา รสาตฺมกห์ ||๑๕-๑๓||
gāmāviśya ca bhūtāni dhārayāmyahamojasā . puṣṇāmi cauṣadhīḥ sarvāḥ somo bhūtvā rasātmakaḥ ||15-13||
Verse 14
อหํ วไศฺวานรโ ภูตฺวา ปฺราณินาํ ทเหมาศฺริตห์ | ปฺราณาปานสมายุกฺตห์ ปจามฺยนฺนํ จตุรฺวิธมฺ ||๑๕-๑๔||
ahaṃ vaiśvānaro bhūtvā prāṇināṃ dehamāśritaḥ . prāṇāpānasamāyuktaḥ pacāmyannaṃ caturvidham ||15-14||
Verse 15
สรฺวสฺย จาหํ หฺฤทิ สนฺนิวิษฺฏโ มตฺตห์ สฺมฺฤติรฺชฺญานมปโหนญฺจ | วเทไศฺจ สรฺวไรหมเว วเทฺยโ วเทานฺตกฺฤทฺวเทวิทเว จาหมฺ ||๑๕-๑๕||
sarvasya cāhaṃ hṛdi sanniviṣṭo mattaḥ smṛtirjñānamapohanañca . vedaiśca sarvairahameva vedyo vedāntakṛdvedavideva cāham ||15-15||
Verse 16
ทฺวาวิมเา ปุรุษเา ลโกเ กฺษรศฺจากฺษร เอว จ | กฺษรห์ สรฺวาณิ ภูตานิ กูฏสฺถโ'กฺษร อุจฺยตเ ||๑๕-๑๖||
dvāvimau puruṣau loke kṣaraścākṣara eva ca . kṣaraḥ sarvāṇi bhūtāni kūṭastho.akṣara ucyate ||15-16||
Verse 17
อุตฺตมห์ ปุรุษสฺตฺวนฺยห์ ปรมาตฺมเตฺยุธาหฺฤตห์ | ยโ ลโกตฺรยมาวิศฺย พิภรฺตฺยวฺยย อีศฺวรห์ ||๑๕-๑๗||
uttamaḥ puruṣastvanyaḥ paramātmetyudhāhṛtaḥ . yo lokatrayamāviśya bibhartyavyaya īśvaraḥ ||15-17||
Verse 18
ยสฺมาตฺกฺษรมตีตโ'หมกฺษราทปิ จโตฺตมห์ | อตโ'สฺมิ ลโกเ วเทเ จ ปฺรถิตห์ ปุรุษโตฺตมห์ ||๑๕-๑๘||
yasmātkṣaramatīto.ahamakṣarādapi cottamaḥ . ato.asmi loke vedeca prathitaḥ puruṣottamaḥ ||15-18||
Verse 19
ยโ มามเวมสมฺมูฒโ ชานาติ ปุรุษโตฺตมมฺ | ส สรฺววิทฺภชติ มาํ สรฺวภาวเน ภารต ||๑๕-๑๙||
yo māmevamasammūḍho jānāti puruṣottamam . sa sarvavidbhajati māṃ sarvabhāvena bhārata ||15-19||
Verse 20
อิติ คุหฺยตมํ ศาสฺตฺรมิทมุกฺตํ มยานฆ | เอตทฺพุทฺธฺวา พุทฺธิมานฺสฺยาตฺกฺฤตกฺฤตฺยศฺจ ภารต ||๑๕-๒๐||
iti guhyatamaṃ śāstramidamuktaṃ mayānagha . etadbuddhvā buddhimānsyātkṛtakṛtyaśca bhārata ||15-20||
Verse 21
โอํ ตตฺสทิติ ศฺรีมทฺภควทฺคีตาสูปนิษตฺสุ พฺรหฺมวิทฺยายาํ ยโคศาสฺตฺรเ ศฺรีกฺฤษฺณารฺชุน สํวาทเ ปุรุษโตฺตมยโคโ นาม ปญฺจทศโ'ธฺยายห์ ||๑๕||
OM tatsaditi śrīmadbhagavadgītāsūpaniṣatsu brahmavidyāyāṃ yogaśāstre śrīkṛṣṇārjuna saṃvāde puruṣottamayogo nāma pañcadaśo.adhyāyaḥ ||15-21||