అధ్యాయం 10
Verse 1
శ్రీభగవానువాచ | భూయ ఏవ మహాబాహో శృణు మే పరమం వచః | యత్తేఽహం ప్రీయమాణాయ వక్ష్యామి హితకామ్యయా ||౧౦-౧||
śrībhagavānuvāca . bhūya eva mahābāho śṛṇu me paramaṃ vacaḥ . yatte.ahaṃ prīyamāṇāya vakṣyāmi hitakāmyayā ||10-1||
Verse 2
న మే విదుః సురగణాః ప్రభవం న మహర్షయః | అహమాదిర్హి దేవానాం మహర్షీణాం చ సర్వశః ||౧౦-౨||
na me viduḥ suragaṇāḥ prabhavaṃ na maharṣayaḥ . ahamādirhi devānāṃ maharṣīṇāṃ ca sarvaśaḥ ||10-2||
Verse 3
యో మామజమనాదిం చ వేత్తి లోకమహేశ్వరమ్ | అసమ్మూఢః స మర్త్యేషు సర్వపాపైః ప్రముచ్యతే ||౧౦-౩||
yo māmajamanādiṃ ca vetti lokamaheśvaram . asammūḍhaḥ sa martyeṣu sarvapāpaiḥ pramucyate ||10-3||
Verse 4
బుద్ధిర్జ్ఞానమసమ్మోహః క్షమా సత్యం దమః శమః | సుఖం దుఃఖం భవోఽభావో భయం చాభయమేవ చ ||౧౦-౪||
buddhirjñānamasammohaḥ kṣamā satyaṃ damaḥ śamaḥ . sukhaṃ duḥkhaṃ bhavo.abhāvo bhayaṃ cābhayameva ca ||10-4||
Verse 5
అహింసా సమతా తుష్టిస్తపో దానం యశోఽయశః | భవన్తి భావా భూతానాం మత్త ఏవ పృథగ్విధాః ||౧౦-౫||
ahiṃsā samatā tuṣṭistapo dānaṃ yaśo.ayaśaḥ . bhavanti bhāvā bhūtānāṃ matta eva pṛthagvidhāḥ ||10-5||
Verse 6
మహర్షయః సప్త పూర్వే చత్వారో మనవస్తథా | మద్భావా మానసా జాతా యేషాం లోక ఇమాః ప్రజాః ||౧౦-౬||
maharṣayaḥ sapta pūrve catvāro manavastathā . madbhāvā mānasā jātā yeṣāṃ loka imāḥ prajāḥ ||10-6||
Verse 7
ఏతాం విభూతిం యోగం చ మమ యో వేత్తి తత్త్వతః | సోఽవికమ్పేన యోగేన యుజ్యతే నాత్ర సంశయః ||౧౦-౭||
etāṃ vibhūtiṃ yogaṃ ca mama yo vetti tattvataḥ . so.avikampena yogena yujyate nātra saṃśayaḥ ||10-7||
Verse 8
అహం సర్వస్య ప్రభవో మత్తః సర్వం ప్రవర్తతే | ఇతి మత్వా భజన్తే మాం బుధా భావసమన్వితాః ||౧౦-౮||
ahaṃ sarvasya prabhavo mattaḥ sarvaṃ pravartate . iti matvā bhajante māṃ budhā bhāvasamanvitāḥ ||10-8||
Verse 9
మచ్చిత్తా మద్గతప్రాణా బోధయన్తః పరస్పరమ్ | కథయన్తశ్చ మాం నిత్యం తుష్యన్తి చ రమన్తి చ ||౧౦-౯||
maccittā madgataprāṇā bodhayantaḥ parasparam . kathayantaśca māṃ nityaṃ tuṣyanti ca ramanti ca ||10-9||
Verse 10
తేషాం సతతయుక్తానాం భజతాం ప్రీతిపూర్వకమ్ | దదామి బుద్ధియోగం తం యేన మాముపయాన్తి తే ||౧౦-౧౦||
teṣāṃ satatayuktānāṃ bhajatāṃ prītipūrvakam . dadāmi buddhiyogaṃ taṃ yena māmupayānti te ||10-10||
Verse 11
తేషామేవానుకమ్పార్థమహమజ్ఞానజం తమః | నాశయామ్యాత్మభావస్థో జ్ఞానదీపేన భాస్వతా ||౧౦-౧౧||
teṣāmevānukampārthamahamajñānajaṃ tamaḥ . nāśayāmyātmabhāvastho jñānadīpena bhāsvatā ||10-11||
Verse 12
అర్జున ఉవాచ | పరం బ్రహ్మ పరం ధామ పవిత్రం పరమం భవాన్ | పురుషం శాశ్వతం దివ్యమాదిదేవమజం విభుమ్ ||౧౦-౧౨||
arjuna uvāca . paraṃ brahma paraṃ dhāma pavitraṃ paramaṃ bhavān . puruṣaṃ śāśvataṃ divyamādidevamajaṃ vibhum ||10-12||
Verse 13
ఆహుస్త్వామృషయః సర్వే దేవర్షిర్నారదస్తథా | అసితో దేవలో వ్యాసః స్వయం చైవ బ్రవీషి మే ||౧౦-౧౩||
āhustvāmṛṣayaḥ sarve devarṣirnāradastathā . asito devalo vyāsaḥ svayaṃ caiva bravīṣi me ||10-13||
Verse 14
సర్వమేతదృతం మన్యే యన్మాం వదసి కేశవ | న హి తే భగవన్వ్యక్తిం విదుర్దేవా న దానవాః ||౧౦-౧౪||
sarvametadṛtaṃ manye yanmāṃ vadasi keśava . na hi te bhagavanvyaktiṃ vidurdevā na dānavāḥ ||10-14||
Verse 15
స్వయమేవాత్మనాత్మానం వేత్థ త్వం పురుషోత్తమ | భూతభావన భూతేశ దేవదేవ జగత్పతే ||౧౦-౧౫||
svayamevātmanātmānaṃ vettha tvaṃ puruṣottama . bhūtabhāvana bhūteśa devadeva jagatpate ||10-15||
Verse 16
వక్తుమర్హస్యశేషేణ దివ్యా హ్యాత్మవిభూతయః | యాభిర్విభూతిభిర్లోకానిమాంస్త్వం వ్యాప్య తిష్ఠసి ||౧౦-౧౬||
vaktumarhasyaśeṣeṇa divyā hyātmavibhūtayaḥ . yābhirvibhūtibhirlokānimāṃstvaṃ vyāpya tiṣṭhasi ||10-16||
Verse 17
కథం విద్యామహం యోగింస్త్వాం సదా పరిచిన్తయన్ | కేషు కేషు చ భావేషు చిన్త్యోఽసి భగవన్మయా ||౧౦-౧౭||
kathaṃ vidyāmahaṃ yogiṃstvāṃ sadā paricintayan . keṣu keṣu ca bhāveṣu cintyo.asi bhagavanmayā ||10-17||
Verse 18
విస్తరేణాత్మనో యోగం విభూతిం చ జనార్దన | భూయః కథయ తృప్తిర్హి శృణ్వతో నాస్తి మేఽమృతమ్ ||౧౦-౧౮||
vistareṇātmano yogaṃ vibhūtiṃ ca janārdana . bhūyaḥ kathaya tṛptirhi śṛṇvato nāsti me.amṛtam ||10-18||
Verse 19
శ్రీభగవానువాచ | హన్త తే కథయిష్యామి దివ్యా హ్యాత్మవిభూతయః | ప్రాధాన్యతః కురుశ్రేష్ఠ నాస్త్యన్తో విస్తరస్య మే ||౧౦-౧౯||
śrībhagavānuvāca . hanta te kathayiṣyāmi divyā hyātmavibhūtayaḥ . prādhānyataḥ kuruśreṣṭha nāstyanto vistarasya me ||10-19||
Verse 20
అహమాత్మా గుడాకేశ సర్వభూతాశయస్థితః | అహమాదిశ్చ మధ్యం చ భూతానామన్త ఏవ చ ||౧౦-౨౦||
ahamātmā guḍākeśa sarvabhūtāśayasthitaḥ . ahamādiśca madhyaṃ ca bhūtānāmanta eva ca ||10-20||
Verse 21
ఆదిత్యానామహం విష్ణుర్జ్యోతిషాం రవిరంశుమాన్ | మరీచిర్మరుతామస్మి నక్షత్రాణామహం శశీ ||౧౦-౨౧||
ādityānāmahaṃ viṣṇurjyotiṣāṃ raviraṃśumān . marīcirmarutāmasmi nakṣatrāṇāmahaṃ śaśī ||10-21||
Verse 22
వేదానాం సామవేదోఽస్మి దేవానామస్మి వాసవః | ఇన్ద్రియాణాం మనశ్చాస్మి భూతానామస్మి చేతనా ||౧౦-౨౨||
vedānāṃ sāmavedo.asmi devānāmasmi vāsavaḥ . indriyāṇāṃ manaścāsmi bhūtānāmasmi cetanā ||10-22||
Verse 23
రుద్రాణాం శఙ్కరశ్చాస్మి విత్తేశో యక్షరక్షసామ్ | వసూనాం పావకశ్చాస్మి మేరుః శిఖరిణామహమ్ ||౧౦-౨౩||
rudrāṇāṃ śaṅkaraścāsmi vitteśo yakṣarakṣasām . vasūnāṃ pāvakaścāsmi meruḥ śikhariṇāmaham ||10-23||
Verse 24
పురోధసాం చ ముఖ్యం మాం విద్ధి పార్థ బృహస్పతిమ్ | సేనానీనామహం స్కన్దః సరసామస్మి సాగరః ||౧౦-౨౪||
purodhasāṃ ca mukhyaṃ māṃ viddhi pārtha bṛhaspatim . senānīnāmahaṃ skandaḥ sarasāmasmi sāgaraḥ ||10-24||
Verse 25
మహర్షీణాం భృగురహం గిరామస్మ్యేకమక్షరమ్ | యజ్ఞానాం జపయజ్ఞోఽస్మి స్థావరాణాం హిమాలయః ||౧౦-౨౫||
maharṣīṇāṃ bhṛgurahaṃ girāmasmyekamakṣaram . yajñānāṃ japayajño.asmi sthāvarāṇāṃ himālayaḥ ||10-25||
Verse 26
అశ్వత్థః సర్వవృక్షాణాం దేవర్షీణాం చ నారదః | గన్ధర్వాణాం చిత్రరథః సిద్ధానాం కపిలో మునిః ||౧౦-౨౬||
aśvatthaḥ sarvavṛkṣāṇāṃ devarṣīṇāṃ ca nāradaḥ . gandharvāṇāṃ citrarathaḥ siddhānāṃ kapilo muniḥ ||10-26||
Verse 27
ఉచ్చైఃశ్రవసమశ్వానాం విద్ధి మామమృతోద్భవమ్ | ఐరావతం గజేన్ద్రాణాం నరాణాం చ నరాధిపమ్ ||౧౦-౨౭||
uccaiḥśravasamaśvānāṃ viddhi māmamṛtodbhavam . airāvataṃ gajendrāṇāṃ narāṇāṃ ca narādhipam ||10-27||
Verse 28
ఆయుధానామహం వజ్రం ధేనూనామస్మి కామధుక్ | ప్రజనశ్చాస్మి కన్దర్పః సర్పాణామస్మి వాసుకిః ||౧౦-౨౮||
āyudhānāmahaṃ vajraṃ dhenūnāmasmi kāmadhuk . prajanaścāsmi kandarpaḥ sarpāṇāmasmi vāsukiḥ ||10-28||
Verse 29
అనన్తశ్చాస్మి నాగానాం వరుణో యాదసామహమ్ | పితౄణామర్యమా చాస్మి యమః సంయమతామహమ్ ||౧౦-౨౯||
anantaścāsmi nāgānāṃ varuṇo yādasāmaham . pitṝṇāmaryamā cāsmi yamaḥ saṃyamatāmaham ||10-29||
Verse 30
ప్రహ్లాదశ్చాస్మి దైత్యానాం కాలః కలయతామహమ్ | మృగాణాం చ మృగేన్ద్రోఽహం వైనతేయశ్చ పక్షిణామ్ ||౧౦-౩౦||
prahlādaścāsmi daityānāṃ kālaḥ kalayatāmaham . mṛgāṇāṃ ca mṛgendro.ahaṃ vainateyaśca pakṣiṇām ||10-30||
Verse 31
పవనః పవతామస్మి రామః శస్త్రభృతామహమ్ | ఝషాణాం మకరశ్చాస్మి స్రోతసామస్మి జాహ్నవీ ||౧౦-౩౧||
pavanaḥ pavatāmasmi rāmaḥ śastrabhṛtāmaham . jhaṣāṇāṃ makaraścāsmi srotasāmasmi jāhnavī ||10-31||
Verse 32
సర్గాణామాదిరన్తశ్చ మధ్యం చైవాహమర్జున | అధ్యాత్మవిద్యా విద్యానాం వాదః ప్రవదతామహమ్ ||౧౦-౩౨||
sargāṇāmādirantaśca madhyaṃ caivāhamarjuna . adhyātmavidyā vidyānāṃ vādaḥ pravadatāmaham ||10-32||
Verse 33
అక్షరాణామకారోఽస్మి ద్వన్ద్వః సామాసికస్య చ | అహమేవాక్షయః కాలో ధాతాహం విశ్వతోముఖః ||౧౦-౩౩||
akṣarāṇāmakāro.asmi dvandvaḥ sāmāsikasya ca . ahamevākṣayaḥ kālo dhātāhaṃ viśvatomukhaḥ ||10-33||
Verse 34
మృత్యుః సర్వహరశ్చాహముద్భవశ్చ భవిష్యతామ్ | కీర్తిః శ్రీర్వాక్చ నారీణాం స్మృతిర్మేధా ధృతిః క్షమా ||౧౦-౩౪||
mṛtyuḥ sarvaharaścāhamudbhavaśca bhaviṣyatām . kīrtiḥ śrīrvākca nārīṇāṃ smṛtirmedhā dhṛtiḥ kṣamā ||10-34||
Verse 35
బృహత్సామ తథా సామ్నాం గాయత్రీ ఛన్దసామహమ్ | మాసానాం మార్గశీర్షోఽహమృతూనాం కుసుమాకరః ||౧౦-౩౫||
bṛhatsāma tathā sāmnāṃ gāyatrī chandasāmaham . māsānāṃ mārgaśīrṣo.ahamṛtūnāṃ kusumākaraḥ ||10-35||
Verse 36
ద్యూతం ఛలయతామస్మి తేజస్తేజస్వినామహమ్ | జయోఽస్మి వ్యవసాయోఽస్మి సత్త్వం సత్త్వవతామహమ్ ||౧౦-౩౬||
dyūtaṃ chalayatāmasmi tejastejasvināmaham . jayo.asmi vyavasāyo.asmi sattvaṃ sattvavatāmaham ||10-36||
Verse 37
వృష్ణీనాం వాసుదేవోఽస్మి పాణ్డవానాం ధనఞ్జయః | మునీనామప్యహం వ్యాసః కవీనాముశనా కవిః ||౧౦-౩౭||
vṛṣṇīnāṃ vāsudevo.asmi pāṇḍavānāṃ dhanañjayaḥ . munīnāmapyahaṃ vyāsaḥ kavīnāmuśanā kaviḥ ||10-37||
Verse 38
దణ్డో దమయతామస్మి నీతిరస్మి జిగీషతామ్ | మౌనం చైవాస్మి గుహ్యానాం జ్ఞానం జ్ఞానవతామహమ్ ||౧౦-౩౮||
daṇḍo damayatāmasmi nītirasmi jigīṣatām . maunaṃ caivāsmi guhyānāṃ jñānaṃ jñānavatāmaham ||10-38||
Verse 39
యచ్చాపి సర్వభూతానాం బీజం తదహమర్జున | న తదస్తి వినా యత్స్యాన్మయా భూతం చరాచరమ్ ||౧౦-౩౯||
yaccāpi sarvabhūtānāṃ bījaṃ tadahamarjuna . na tadasti vinā yatsyānmayā bhūtaṃ carācaram ||10-39||
Verse 40
నాన్తోఽస్తి మమ దివ్యానాం విభూతీనాం పరన్తప | ఏష తూద్దేశతః ప్రోక్తో విభూతేర్విస్తరో మయా ||౧౦-౪౦||
nānto.asti mama divyānāṃ vibhūtīnāṃ parantapa . eṣa tūddeśataḥ prokto vibhūtervistaro mayā ||10-40||
Verse 41
యద్యద్విభూతిమత్సత్త్వం శ్రీమదూర్జితమేవ వా | తత్తదేవావగచ్ఛ త్వం మమ తేజోంఽశసమ్భవమ్ ||౧౦-౪౧||
yadyadvibhūtimatsattvaṃ śrīmadūrjitameva vā . tattadevāvagaccha tvaṃ mama tejoṃśasambhavam ||10-41||
Verse 42
అథవా బహునైతేన కిం జ్ఞాతేన తవార్జున | విష్టభ్యాహమిదం కృత్స్నమేకాంశేన స్థితో జగత్ ||౧౦-౪౨||
athavā bahunaitena kiṃ jñātena tavārjuna . viṣṭabhyāhamidaṃ kṛtsnamekāṃśena sthito jagat ||10-42||
Verse 43
ఓం తత్సదితి శ్రీమద్భగవద్గీతాసూపనిషత్సు బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శ్రీకృష్ణార్జునసంవాదే విభూతియోగో నామ దశమోఽధ్యాయః ||౧౦||
OM tatsaditi śrīmadbhagavadgītāsūpaniṣatsu brahmavidyāyāṃ yogaśāstre śrīkṛṣṇārjunasaṃvāde vibhūtiyogo nāma daśamo.adhyāyaḥ ||10-43||