Language

บท 4

Verse 1

ศฺรีภควานุวาจ | อิมํ วิวสฺวตเ ยโคํ ปฺรโกฺตวานหมวฺยยมฺ | วิวสฺวานฺมนวเ ปฺราห มนุริกฺษฺวากวเ'พฺรวีตฺ ||๔-๑||

śrībhagavānuvāca . imaṃ vivasvate yogaṃ proktavānahamavyayam . vivasvānmanave prāha manurikṣvākave.abravīt ||4-1||

Verse 2

เอวํ ปรมฺปราปฺราปฺตมิมํ ราชรฺษยโ วิทุห์ | ส กาลเนเห มหตา ยโคโ นษฺฏห์ ปรนฺตป ||๔-๒||

evaṃ paramparāprāptamimaṃ rājarṣayo viduḥ . sa kāleneha mahatā yogo naṣṭaḥ parantapa ||4-2||

Verse 3

ส เอวายํ มยา ตเ'ทฺย ยโคห์ ปฺรโกฺตห์ ปุราตนห์ | ภกฺตโ'สิ มเ สขา จเติ รหสฺยํ หฺยเตทุตฺตมมฺ ||๔-๓||

sa evāyaṃ mayā te.adya yogaḥ proktaḥ purātanaḥ . bhakto.asi me sakhā ceti rahasyaṃ hyetaduttamam ||4-3||

Verse 4

อรฺชุน อุวาจ | อปรํ ภวตโ ชนฺม ปรํ ชนฺม วิวสฺวตห์ | กถมเตทฺวิชานียาํ ตฺวมาทเา ปฺรโกฺตวานิติ ||๔-๔||

arjuna uvāca . aparaṃ bhavato janma paraṃ janma vivasvataḥ . kathametadvijānīyāṃ tvamādau proktavāniti ||4-4||

Verse 5

ศฺรีภควานุวาจ | พหูนิ มเ วฺยตีตานิ ชนฺมานิ ตว จารฺชุน | ตานฺยหํ วเท สรฺวาณิ น ตฺวํ วเตฺถ ปรนฺตป ||๔-๕||

śrībhagavānuvāca . bahūni me vyatītāni janmāni tava cārjuna . tānyahaṃ veda sarvāṇi na tvaṃ vettha parantapa ||4-5||

Verse 6

อชโ'ปิ สนฺนวฺยยาตฺมา ภูตานามีศฺวรโ'ปิ สนฺ | ปฺรกฺฤติํ สฺวามธิษฺฐาย สมฺภวามฺยาตฺมมายยา ||๔-๖||

ajo.api sannavyayātmā bhūtānāmīśvaro.api san . prakṛtiṃ svāmadhiṣṭhāya sambhavāmyātmamāyayā ||4-6||

Verse 7

ยทา ยทา หิ ธรฺมสฺย คฺลานิรฺภวติ ภารต | อภฺยุตฺถานมธรฺมสฺย ตทาตฺมานํ สฺฤชามฺยหมฺ ||๔-๗||

yadā yadā hi dharmasya glānirbhavati bhārata . abhyutthānamadharmasya tadātmānaṃ sṛjāmyaham ||4-7||

Verse 8

ปริตฺราณาย สาธูนาํ วินาศาย จ ทุษฺกฺฤตามฺ | ธรฺมสํสฺถาปนารฺถาย สมฺภวามิ ยุคเ ยุคเ ||๔-๘||

paritrāṇāya sādhūnāṃ vināśāya ca duṣkṛtām . dharmasaṃsthāpanārthāya sambhavāmi yuge yuge ||4-8||

Verse 9

ชนฺม กรฺม จ มเ ทิวฺยมเวํ ยโ วเตฺติ ตตฺตฺวตห์ | ตฺยกฺตฺวา ทเหํ ปุนรฺชนฺม นไติ มามเติ สโ'รฺชุน ||๔-๙||

janma karma ca me divyamevaṃ yo vetti tattvataḥ . tyaktvā dehaṃ punarjanma naiti māmeti so.arjuna ||4-9||

Verse 10

วีตราคภยกฺรโธา มนฺมยา มามุปาศฺริตาห์ | พหวโ ชฺญานตปสา ปูตา มทฺภาวมาคตาห์ ||๔-๑๐||

vītarāgabhayakrodhā manmayā māmupāśritāḥ . bahavo jñānatapasā pūtā madbhāvamāgatāḥ ||4-10||

Verse 11

ยเ ยถา มาํ ปฺรปทฺยนฺตเ ตาํสฺตถไว ภชามฺยหมฺ | มม วรฺตฺมานุวรฺตนฺตเ มนุษฺยาห์ ปารฺถ สรฺวศห์ ||๔-๑๑||

ye yathā māṃ prapadyante tāṃstathaiva bhajāmyaham . mama vartmānuvartante manuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ ||4-11||

Verse 12

กางฺกฺษนฺตห์ กรฺมณาํ สิทฺธิํ ยชนฺต อิห ทเวตาห์ | กฺษิปฺรํ หิ มานุษเ ลโกเ สิทฺธิรฺภวติ กรฺมชา ||๔-๑๒||

kāṅkṣantaḥ karmaṇāṃ siddhiṃ yajanta iha devatāḥ . kṣipraṃ hi mānuṣe loke siddhirbhavati karmajā ||4-12||

Verse 13

จาตุรฺวรฺณฺยํ มยา สฺฤษฺฏํ คุณกรฺมวิภาคศห์ | ตสฺย กรฺตารมปิ มาํ วิทฺธฺยกรฺตารมวฺยยมฺ ||๔-๑๓||

cāturvarṇyaṃ mayā sṛṣṭaṃ guṇakarmavibhāgaśaḥ . tasya kartāramapi māṃ viddhyakartāramavyayam ||4-13||

Verse 14

น มาํ กรฺมาณิ ลิมฺปนฺติ น มเ กรฺมผลเ สฺปฺฤหา | อิติ มาํ ยโ'ภิชานาติ กรฺมภิรฺน ส พธฺยตเ ||๔-๑๔||

na māṃ karmāṇi limpanti na me karmaphale spṛhā . iti māṃ yo.abhijānāti karmabhirna sa badhyate ||4-14||

Verse 15

เอวํ ชฺญาตฺวา กฺฤตํ กรฺม ปูรฺวไรปิ มุมุกฺษุภิห์ | กุรุ กรฺมไว ตสฺมาตฺตฺวํ ปูรฺวไห์ ปูรฺวตรํ กฺฤตมฺ ||๔-๑๕||

evaṃ jñātvā kṛtaṃ karma pūrvairapi mumukṣubhiḥ . kuru karmaiva tasmāttvaṃ pūrvaiḥ pūrvataraṃ kṛtam ||4-15||

Verse 16

กิํ กรฺม กิมกรฺมเติ กวยโ'ปฺยตฺร มโหิตาห์ | ตตฺตเ กรฺม ปฺรวกฺษฺยามิ ยชฺชฺญาตฺวา มโกฺษฺยสเ'ศุภาตฺ ||๔-๑๖||

kiṃ karma kimakarmeti kavayo.apyatra mohitāḥ . tatte karma pravakṣyāmi yajjñātvā mokṣyase.aśubhāt ||4-16||

Verse 17

กรฺมณโ หฺยปิ พโทฺธวฺยํ พโทฺธวฺยํ จ วิกรฺมณห์ | อกรฺมณศฺจ พโทฺธวฺยํ คหนา กรฺมณโ คติห์ ||๔-๑๗||

karmaṇo hyapi boddhavyaṃ boddhavyaṃ ca vikarmaṇaḥ . akarmaṇaśca boddhavyaṃ gahanā karmaṇo gatiḥ ||4-17||

Verse 18

กรฺมณฺยกรฺม ยห์ ปศฺยเทกรฺมณิ จ กรฺม ยห์ | ส พุทฺธิมานฺมนุษฺยเษุ ส ยุกฺตห์ กฺฤตฺสฺนกรฺมกฺฤตฺ ||๔-๑๘||

karmaṇyakarma yaḥ paśyedakarmaṇi ca karma yaḥ . sa buddhimānmanuṣyeṣu sa yuktaḥ kṛtsnakarmakṛt ||4-18||

Verse 19

ยสฺย สรฺวเ สมารมฺภาห์ กามสงฺกลฺปวรฺชิตาห์ | ชฺญานาคฺนิทคฺธกรฺมาณํ ตมาหุห์ ปณฺฑิตํ พุธาห์ ||๔-๑๙||

yasya sarve samārambhāḥ kāmasaṅkalpavarjitāḥ . jñānāgnidagdhakarmāṇaṃ tamāhuḥ paṇḍitaṃ budhāḥ ||4-19||

Verse 20

ตฺยกฺตฺวา กรฺมผลาสงฺคํ นิตฺยตฺฤปฺตโ นิราศฺรยห์ | กรฺมณฺยภิปฺรวฺฤตฺตโ'ปิ นไว กิญฺจิตฺกรโติ สห์ ||๔-๒๐||

tyaktvā karmaphalāsaṅgaṃ nityatṛpto nirāśrayaḥ . karmaṇyabhipravṛtto.api naiva kiñcitkaroti saḥ ||4-20||

Verse 21

นิราศีรฺยตจิตฺตาตฺมา ตฺยกฺตสรฺวปริคฺรหห์ | ศารีรํ กเวลํ กรฺม กุรฺวนฺนาปฺนโติ กิลฺพิษมฺ ||๔-๒๑||

nirāśīryatacittātmā tyaktasarvaparigrahaḥ . śārīraṃ kevalaṃ karma kurvannāpnoti kilbiṣam ||4-21||

Verse 22

ยทฺฤจฺฉาลาภสนฺตุษฺฏโ ทฺวนฺทฺวาตีตโ วิมตฺสรห์ | สมห์ สิทฺธาวสิทฺธเา จ กฺฤตฺวาปิ น นิพธฺยตเ ||๔-๒๒||

yadṛcchālābhasantuṣṭo dvandvātīto vimatsaraḥ . samaḥ siddhāvasiddhau ca kṛtvāpi na nibadhyate ||4-22||

Verse 23

คตสงฺคสฺย มุกฺตสฺย ชฺญานาวสฺถิตจเตสห์ | ยชฺญายาจรตห์ กรฺม สมคฺรํ ปฺรวิลียตเ ||๔-๒๓||

gatasaṅgasya muktasya jñānāvasthitacetasaḥ . yajñāyācarataḥ karma samagraṃ pravilīyate ||4-23||

Verse 24

พฺรหฺมารฺปณํ พฺรหฺม หวิรฺพฺรหฺมาคฺนเา พฺรหฺมณา หุตมฺ | พฺรหฺมไว ตเน คนฺตวฺยํ พฺรหฺมกรฺมสมาธินา ||๔-๒๔||

brahmārpaṇaṃ brahma havirbrahmāgnau brahmaṇā hutam . brahmaiva tena gantavyaṃ brahmakarmasamādhinā ||4-24||

Verse 25

ทไวมเวาปรเ ยชฺญํ ยโคินห์ ปรฺยุปาสตเ | พฺรหฺมาคฺนาวปรเ ยชฺญํ ยชฺญเนไวโปชุหฺวติ ||๔-๒๕||

daivamevāpare yajñaṃ yoginaḥ paryupāsate . brahmāgnāvapare yajñaṃ yajñenaivopajuhvati ||4-25||

Verse 26

ศฺรโตฺราทีนีนฺทฺริยาณฺยนฺยเ สํยมาคฺนิษุ ชุหฺวติ | ศพฺทาทีนฺวิษยานนฺย อินฺทฺริยาคฺนิษุ ชุหฺวติ ||๔-๒๖||

śrotrādīnīndriyāṇyanye saṃyamāgniṣu juhvati . śabdādīnviṣayānanya indriyāgniṣu juhvati ||4-26||

Verse 27

สรฺวาณีนฺทฺริยกรฺมาณิ ปฺราณกรฺมาณิ จาปรเ | อาตฺมสํยมยโคาคฺนเา ชุหฺวติ ชฺญานทีปิตเ ||๔-๒๗||

sarvāṇīndriyakarmāṇi prāṇakarmāṇi cāpare . ātmasaṃyamayogāgnau juhvati jñānadīpite ||4-27||

Verse 28

ทฺรวฺยยชฺญาสฺตปโยชฺญา ยโคยชฺญาสฺตถาปรเ | สฺวาธฺยายชฺญานยชฺญาศฺจ ยตยห์ สํศิตวฺรตาห์ ||๔-๒๘||

dravyayajñāstapoyajñā yogayajñāstathāpare . svādhyāyajñānayajñāśca yatayaḥ saṃśitavratāḥ ||4-28||

Verse 29

อปานเ ชุหฺวติ ปฺราณํ ปฺราณเ'ปานํ ตถาปรเ | ปฺราณาปานคตี รุทฺธฺวา ปฺราณายามปรายณาห์ ||๔-๒๙||

apāne juhvati prāṇaṃ prāṇe.apānaṃ tathāpare . prāṇāpānagatī ruddhvā prāṇāyāmaparāyaṇāḥ ||4-29||

Verse 30

อปรเ นิยตาหาราห์ ปฺราณานฺปฺราณเษุ ชุหฺวติ | สรฺวเ'ปฺยเตเ ยชฺญวิทโ ยชฺญกฺษปิตกลฺมษาห์ ||๔-๓๐||

apare niyatāhārāḥ prāṇānprāṇeṣu juhvati . sarve.apyete yajñavido yajñakṣapitakalmaṣāḥ ||4-30||

Verse 31

ยชฺญศิษฺฏามฺฤตภุชโ ยานฺติ พฺรหฺม สนาตนมฺ | นายํ ลโกโ'สฺตฺยยชฺญสฺย กุตโ'นฺยห์ กุรุสตฺตม ||๔-๓๑||

yajñaśiṣṭāmṛtabhujo yānti brahma sanātanam . nāyaṃ loko.astyayajñasya kuto.anyaḥ kurusattama ||4-31||

Verse 32

เอวํ พหุวิธา ยชฺญา วิตตา พฺรหฺมณโ มุขเ | กรฺมชานฺวิทฺธิ ตานฺสรฺวานเวํ ชฺญาตฺวา วิมโกฺษฺยสเ ||๔-๓๒||

evaṃ bahuvidhā yajñā vitatā brahmaṇo mukhe . karmajānviddhi tānsarvānevaṃ jñātvā vimokṣyase ||4-32||

Verse 33

ศฺรเยานฺทฺรวฺยมยาทฺยชฺญาชฺชฺญานยชฺญห์ ปรนฺตป | สรฺวํ กรฺมาขิลํ ปารฺถ ชฺญานเ ปริสมาปฺยตเ ||๔-๓๓||

śreyāndravyamayādyajñājjñānayajñaḥ parantapa . sarvaṃ karmākhilaṃ pārtha jñāne parisamāpyate ||4-33||

Verse 34

ตทฺวิทฺธิ ปฺรณิปาตเน ปริปฺรศฺนเน สเวยา | อุปทเกฺษฺยนฺติ ตเ ชฺญานํ ชฺญานินสฺตตฺตฺวทรฺศินห์ ||๔-๓๔||

tadviddhi praṇipātena paripraśnena sevayā . upadekṣyanti te jñānaṃ jñāninastattvadarśinaḥ ||4-34||

Verse 35

ยชฺชฺญาตฺวา น ปุนรฺมโหมเวํ ยาสฺยสิ ปาณฺฑว | ยเน ภูตานฺยศเษเณ ทฺรกฺษฺยสฺยาตฺมนฺยถโ มยิ (var อศเษาณิ) ||๔-๓๕||

yajjñātvā na punarmohamevaṃ yāsyasi pāṇḍava . yena bhūtānyaśeṣāṇi drakṣyasyātmanyatho mayi ||4-35||

Verse 36

อปิ จเทสิ ปาปเภฺยห์ สรฺวเภฺยห์ ปาปกฺฤตฺตมห์ | สรฺวํ ชฺญานปฺลวเนไว วฺฤชินํ สนฺตริษฺยสิ ||๔-๓๖||

api cedasi pāpebhyaḥ sarvebhyaḥ pāpakṛttamaḥ . sarvaṃ jñānaplavenaiva vṛjinaṃ santariṣyasi ||4-36||

Verse 37

ยถไธาํสิ สมิทฺธโ'คฺนิรฺภสฺมสาตฺกุรุตเ'รฺชุน | ชฺญานาคฺนิห์ สรฺวกรฺมาณิ ภสฺมสาตฺกุรุตเ ตถา ||๔-๓๗||

yathaidhāṃsi samiddho.agnirbhasmasātkurute.arjuna . jñānāgniḥ sarvakarmāṇi bhasmasātkurute tathā ||4-37||

Verse 38

น หิ ชฺญานเน สทฺฤศํ ปวิตฺรมิห วิทฺยตเ | ตตฺสฺวยํ ยโคสํสิทฺธห์ กาลเนาตฺมนิ วินฺทติ ||๔-๓๘||

na hi jñānena sadṛśaṃ pavitramiha vidyate . tatsvayaṃ yogasaṃsiddhaḥ kālenātmani vindati ||4-38||

Verse 39

ศฺรทฺธาวาํลฺลภตเ ชฺญานํ ตตฺปรห์ สํยตเนฺทฺริยห์ | ชฺญานํ ลพฺธฺวา ปราํ ศานฺติมจิรเณาธิคจฺฉติ ||๔-๓๙||

śraddhāvā.Nllabhate jñānaṃ tatparaḥ saṃyatendriyaḥ . jñānaṃ labdhvā parāṃ śāntimacireṇādhigacchati ||4-39||

Verse 40

อชฺญศฺจาศฺรทฺทธานศฺจ สํศยาตฺมา วินศฺยติ | นายํ ลโกโ'สฺติ น ปรโ น สุขํ สํศยาตฺมนห์ ||๔-๔๐||

ajñaścāśraddadhānaśca saṃśayātmā vinaśyati . nāyaṃ loko.asti na paro na sukhaṃ saṃśayātmanaḥ ||4-40||

Verse 41

ยโคสํนฺยสฺตกรฺมาณํ ชฺญานสญฺฉินฺนสํศยมฺ | อาตฺมวนฺตํ น กรฺมาณิ นิพธฺนนฺติ ธนญฺชย ||๔-๔๑||

yogasaṃnyastakarmāṇaṃ jñānasañchinnasaṃśayam . ātmavantaṃ na karmāṇi nibadhnanti dhanañjaya ||4-41||

Verse 42

ตสฺมาทชฺญานสมฺภูตํ หฺฤตฺสฺถํ ชฺญานาสินาตฺมนห์ | ฉิตฺตฺวไนํ สํศยํ ยโคมาติษฺฐโตฺติษฺฐ ภารต ||๔-๔๒||

tasmādajñānasambhūtaṃ hṛtsthaṃ jñānāsinātmanaḥ . chittvainaṃ saṃśayaṃ yogamātiṣṭhottiṣṭha bhārata ||4-42||

Verse 43

โอํ ตตฺสทิติ ศฺรีมทฺภควทฺคีตาสูปนิษตฺสุ พฺรหฺมวิทฺยายาํ ยโคศาสฺตฺรเ ศฺรีกฺฤษฺณารฺชุนสํวาทเ ชฺญานกรฺมสํนฺยาสยโคโ นาม จตุรฺถโ'ธฺยายห์ ||๔||

OM tatsaditi śrīmadbhagavadgītāsūpaniṣatsu brahmavidyāyāṃ yogaśāstre śrīkṛṣṇārjunasaṃvāde jñānakarmasaṃnyāsayogo nāma caturtho.adhyāyaḥ ||4-43||