Language

บท 1

Verse 1

ธฺฤตราษฺฏฺร อุวาจ | ธรฺมกฺษเตฺรเ กุรุกฺษเตฺรเ สมวเตา ยุยุตฺสวห์ | มามกาห์ ปาณฺฑวาศฺจไว กิมกุรฺวต สญฺชย ||๑-๑||

dhṛtarāṣṭra uvāca . dharmakṣetre kurukṣetre samavetā yuyutsavaḥ . māmakāḥ pāṇḍavāścaiva kimakurvata sañjaya ||1-1||

Verse 2

สญฺชย อุวาจ | ทฺฤษฺฏฺวา ตุ ปาณฺฑวานีกํ วฺยูฒํ ทุรฺยโธนสฺตทา | อาจารฺยมุปสํคมฺย ราชา วจนมพฺรวีตฺ ||๑-๒||

sañjaya uvāca . dṛṣṭvā tu pāṇḍavānīkaṃ vyūḍhaṃ duryodhanastadā . ācāryamupasaṃgamya rājā vacanamabravīt ||1-2||

Verse 3

ปศฺยไตาํ ปาณฺฑุปุตฺราณามาจารฺย มหตีํ จมูมฺ | วฺยูฒาํ ทฺรุปทปุตฺรเณ ตว ศิษฺยเณ ธีมตา ||๑-๓||

paśyaitāṃ pāṇḍuputrāṇāmācārya mahatīṃ camūm . vyūḍhāṃ drupadaputreṇa tava śiṣyeṇa dhīmatā ||1-3||

Verse 4

อตฺร ศูรา มหเษฺวาสา ภีมารฺชุนสมา ยุธิ | ยุยุธานโ วิราฏศฺจ ทฺรุปทศฺจ มหารถห์ ||๑-๔||

atra śūrā maheṣvāsā bhīmārjunasamā yudhi . yuyudhāno virāṭaśca drupadaśca mahārathaḥ ||1-4||

Verse 5

ธฺฤษฺฏกเตุศฺจเกิตานห์ กาศิราชศฺจ วีรฺยวานฺ | ปุรุชิตฺกุนฺติภโชศฺจ ศไพฺยศฺจ นรปุํควห์ ||๑-๕||

dhṛṣṭaketuścekitānaḥ kāśirājaśca vīryavān . purujitkuntibhojaśca śaibyaśca narapuṃgavaḥ ||1-5||

Verse 6

ยุธามนฺยุศฺจ วิกฺรานฺต อุตฺตมเาชาศฺจ วีรฺยวานฺ | สเาภทฺรโ ทฺรเาปทเยาศฺจ สรฺว เอว มหารถาห์ ||๑-๖||

yudhāmanyuśca vikrānta uttamaujāśca vīryavān . saubhadro draupadeyāśca sarva eva mahārathāḥ ||1-6||

Verse 7

อสฺมากํ ตุ วิศิษฺฏา ยเ ตานฺนิพโธ ทฺวิชโตฺตม | นายกา มม สไนฺยสฺย สํชฺญารฺถํ ตานฺพฺรวีมิ ตเ ||๑-๗||

asmākaṃ tu viśiṣṭā ye tānnibodha dvijottama . nāyakā mama sainyasya saṃjñārthaṃ tānbravīmi te ||1-7||

Verse 8

ภวานฺภีษฺมศฺจ กรฺณศฺจ กฺฤปศฺจ สมิติญฺชยห์ | อศฺวตฺถามา วิกรฺณศฺจ สเามทตฺติสฺตถไว จ ||๑-๘||

bhavānbhīṣmaśca karṇaśca kṛpaśca samitiñjayaḥ . aśvatthāmā vikarṇaśca saumadattistathaiva ca ||1-8||

Verse 9

อนฺยเ จ พหวห์ ศูรา มทรฺถเ ตฺยกฺตชีวิตาห์ | นานาศสฺตฺรปฺรหรณาห์ สรฺวเ ยุทฺธวิศารทาห์ ||๑-๙||

anye ca bahavaḥ śūrā madarthe tyaktajīvitāḥ . nānāśastrapraharaṇāḥ sarve yuddhaviśāradāḥ ||1-9||

Verse 10

อปรฺยาปฺตํ ตทสฺมากํ พลํ ภีษฺมาภิรกฺษิตมฺ | ปรฺยาปฺตํ ตฺวิทมเตเษาํ พลํ ภีมาภิรกฺษิตมฺ ||๑-๑๐||

aparyāptaṃ tadasmākaṃ balaṃ bhīṣmābhirakṣitam . paryāptaṃ tvidameteṣāṃ balaṃ bhīmābhirakṣitam ||1-10||

Verse 11

อยนเษุ จ สรฺวเษุ ยถาภาคมวสฺถิตาห์ | ภีษฺมมเวาภิรกฺษนฺตุ ภวนฺตห์ สรฺว เอว หิ ||๑-๑๑||

ayaneṣu ca sarveṣu yathābhāgamavasthitāḥ . bhīṣmamevābhirakṣantu bhavantaḥ sarva eva hi ||1-11||

Verse 12

ตสฺย สญฺชนยนฺหรฺษํ กุรุวฺฤทฺธห์ ปิตามหห์ | สิํหนาทํ วินทฺยโจฺจไห์ ศงฺขํ ทธฺมเา ปฺรตาปวานฺ ||๑-๑๒||

tasya sañjanayanharṣaṃ kuruvṛddhaḥ pitāmahaḥ . siṃhanādaṃ vinadyoccaiḥ śaṅkhaṃ dadhmau pratāpavān ||1-12||

Verse 13

ตตห์ ศงฺขาศฺจ ภเรฺยศฺจ ปณวานกคโมุขาห์ | สหสไวาภฺยหนฺยนฺต ส ศพฺทสฺตุมุลโ'ภวตฺ ||๑-๑๓||

tataḥ śaṅkhāśca bheryaśca paṇavānakagomukhāḥ . sahasaivābhyahanyanta sa śabdastumulo.abhavat ||1-13||

Verse 14

ตตห์ ศฺวเตไรฺหยไรฺยุกฺตเ มหติ สฺยนฺทนเ สฺถิตเา | มาธวห์ ปาณฺฑวศฺจไว ทิวฺยเา ศงฺขเา ปฺรทธฺมตุห์ ||๑-๑๔||

tataḥ śvetairhayairyukte mahati syandane sthitau . mādhavaḥ pāṇḍavaścaiva divyau śaṅkhau pradadhmatuḥ ||1-14||

Verse 15

ปาญฺจชนฺยํ หฺฤษีกเศโ ทเวทตฺตํ ธนญฺชยห์ | ปเาณฺฑฺรํ ทธฺมเา มหาศงฺขํ ภีมกรฺมา วฺฤกโทรห์ ||๑-๑๕||

pāñcajanyaṃ hṛṣīkeśo devadattaṃ dhanañjayaḥ . pauṇḍraṃ dadhmau mahāśaṅkhaṃ bhīmakarmā vṛkodaraḥ ||1-15||

Verse 16

อนนฺตวิชยํ ราชา กุนฺตีปุตฺรโ ยุธิษฺฐิรห์ | นกุลห์ สหทเวศฺจ สุฆโษมณิปุษฺปกเา ||๑-๑๖||

anantavijayaṃ rājā kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ . nakulaḥ sahadevaśca sughoṣamaṇipuṣpakau ||1-16||

Verse 17

กาศฺยศฺจ ปรมเษฺวาสห์ ศิขณฺฑี จ มหารถห์ | ธฺฤษฺฏทฺยุมฺนโ วิราฏศฺจ สาตฺยกิศฺจาปราชิตห์ ||๑-๑๗||

kāśyaśca parameṣvāsaḥ śikhaṇḍī ca mahārathaḥ . dhṛṣṭadyumno virāṭaśca sātyakiścāparājitaḥ ||1-17||

Verse 18

ทฺรุปทโ ทฺรเาปทเยาศฺจ สรฺวศห์ ปฺฤถิวีปตเ | สเาภทฺรศฺจ มหาพาหุห์ ศงฺขานฺทธฺมุห์ ปฺฤถกฺปฺฤถกฺ ||๑-๑๘||

drupado draupadeyāśca sarvaśaḥ pṛthivīpate . saubhadraśca mahābāhuḥ śaṅkhāndadhmuḥ pṛthakpṛthak ||1-18||

Verse 19

ส ฆโษโ ธารฺตราษฺฏฺราณาํ หฺฤทยานิ วฺยทารยตฺ | นภศฺจ ปฺฤถิวีํ จไว ตุมุลโ'ภฺยนุนาทยนฺ (or ลโวฺยนุ) ||๑-๑๙||

sa ghoṣo dhārtarāṣṭrāṇāṃ hṛdayāni vyadārayat . nabhaśca pṛthivīṃ caiva tumulo.abhyanunādayan (lo vyanu)||1-19||

Verse 20

อถ วฺยวสฺถิตานฺทฺฤษฺฏฺวา ธารฺตราษฺฏฺรานฺ กปิธฺวชห์ | ปฺรวฺฤตฺตเ ศสฺตฺรสมฺปาตเ ธนุรุทฺยมฺย ปาณฺฑวห์ | หฺฤษีกเศํ ตทา วากฺยมิทมาห มหีปตเ ||๑-๒๐||

atha vyavasthitāndṛṣṭvā dhārtarāṣṭrān kapidhvajaḥ . pravṛtte śastrasampāte dhanurudyamya pāṇḍavaḥ ||1-20||

Verse 21

อรฺชุน อุวาจ | สเนยโรุภยโรฺมธฺยเ รถํ สฺถาปย มเ'จฺยุต ||๑-๒๑||

hṛṣīkeśaṃ tadā vākyamidamāha mahīpate . arjuna uvāca . senayorubhayormadhye rathaṃ sthāpaya me.acyuta ||1-21||

Verse 22

ยาวทเตานฺนิรีกฺษเ'หํ ยโทฺธุกามานวสฺถิตานฺ | กไรฺมยา สห ยโทฺธวฺยมสฺมินฺ รณสมุทฺยมเ ||๑-๒๒||

yāvadetānnirikṣe.ahaṃ yoddhukāmānavasthitān . kairmayā saha yoddhavyamasmin raṇasamudyame ||1-22||

Verse 23

ยโตฺสฺยมานานวเกฺษเ'หํ ย เอตเ'ตฺร สมาคตาห์ | ธารฺตราษฺฏฺรสฺย ทุรฺพุทฺธเรฺยุทฺธเ ปฺริยจิกีรฺษวห์ ||๑-๒๓||

yotsyamānānavekṣe.ahaṃ ya ete.atra samāgatāḥ . dhārtarāṣṭrasya durbuddheryuddhe priyacikīrṣavaḥ ||1-23||

Verse 24

สญฺชย อุวาจ | เอวมุกฺตโ หฺฤษีกเศโ คุฑากเศเน ภารต | สเนยโรุภยโรฺมธฺยเ สฺถาปยิตฺวา รถโตฺตมมฺ ||๑-๒๔||

sañjaya uvāca . evamukto hṛṣīkeśo guḍākeśena bhārata . senayorubhayormadhye sthāpayitvā rathottamam ||1-24||

Verse 25

ภีษฺมทฺรโณปฺรมุขตห์ สรฺวเษาํ จ มหีกฺษิตามฺ | อุวาจ ปารฺถ ปศฺยไตานฺสมวเตานฺกุรูนิติ ||๑-๒๕||

bhīṣmadroṇapramukhataḥ sarveṣāṃ ca mahīkṣitām . uvāca pārtha paśyaitānsamavetānkurūniti ||1-25||

Verse 26

ตตฺราปศฺยตฺสฺถิตานฺปารฺถห์ ปิตฺฤๅนถ ปิตามหานฺ | อาจารฺยานฺมาตุลานฺภฺราตฺฤๅนฺปุตฺรานฺปเาตฺรานฺสขีํสฺตถา ||๑-๒๖||

tatrāpaśyatsthitānpārthaḥ pitṝnatha pitāmahān . ācāryānmātulānbhrātṛnputrānpautrānsakhīṃstathā ||1-26||

Verse 27

ศฺวศุรานฺสุหฺฤทศฺจไว สเนยโรุภยโรปิ | ตานฺสมีกฺษฺย ส กเานฺตเยห์ สรฺวานฺพนฺธูนวสฺถิตานฺ ||๑-๒๗||

śvaśurānsuhṛdaścaiva senayorubhayorapi . tānsamīkṣya sa kaunteyaḥ sarvānbandhūnavasthitān ||1-27||

Verse 28

กฺฤปยา ปรยาวิษฺฏโ วิษีทนฺนิทมพฺรวีตฺ | อรฺชุน อุวาจ | ทฺฤษฺฏฺวเมํ สฺวชนํ กฺฤษฺณ ยุยุตฺสุํ สมุปสฺถิตมฺ ||๑-๒๘||

kṛpayā parayāviṣṭo viṣīdannidamabravīt . arjuna uvāca . dṛṣṭvemaṃ svajanaṃ kṛṣṇa yuyutsuṃ samupasthitam ||1-28||

Verse 29

สีทนฺติ มม คาตฺราณิ มุขํ จ ปริศุษฺยติ | วเปถุศฺจ ศรีรเ มเ รโมหรฺษศฺจ ชายตเ ||๑-๒๙||

sīdanti mama gātrāṇi mukhaṃ ca pariśuṣyati . vepathuśca śarīre me romaharṣaśca jāyate ||1-29||

Verse 30

คาณฺฑีวํ สฺรํสตเ หสฺตาตฺตฺวกฺจไว ปริทหฺยตเ | น จ ศกฺนโมฺยวสฺถาตุํ ภฺรมตีว จ มเ มนห์ ||๑-๓๐||

gāṇḍīvaṃ sraṃsate hastāttvakcaiva paridahyate . na ca śaknomyavasthātuṃ bhramatīva ca me manaḥ ||1-30||

Verse 31

นิมิตฺตานิ จ ปศฺยามิ วิปรีตานิ กเศว | น จ ศฺรเยโ'นุปศฺยามิ หตฺวา สฺวชนมาหวเ ||๑-๓๑||

nimittāni ca paśyāmi viparītāni keśava . na ca śreyo.anupaśyāmi hatvā svajanamāhave ||1-31||

Verse 32

น กางฺกฺษเ วิชยํ กฺฤษฺณ น จ ราชฺยํ สุขานิ จ | กิํ นโ ราชฺยเน คโวินฺท กิํ ภโคไรฺชีวิตเน วา ||๑-๓๒||

na kāṅkṣe vijayaṃ kṛṣṇa na ca rājyaṃ sukhāni ca . kiṃ no rājyena govinda kiṃ bhogairjīvitena vā ||1-32||

Verse 33

ยเษามรฺถเ กางฺกฺษิตํ นโ ราชฺยํ ภโคาห์ สุขานิ จ | ต อิมเ'วสฺถิตา ยุทฺธเ ปฺราณาํสฺตฺยกฺตฺวา ธนานิ จ ||๑-๓๓||

yeṣāmarthe kāṅkṣitaṃ no rājyaṃ bhogāḥ sukhāni ca . ta ime.avasthitā yuddhe prāṇāṃstyaktvā dhanāni ca ||1-33||

Verse 34

อาจารฺยาห์ ปิตรห์ ปุตฺราสฺตถไว จ ปิตามหาห์ | มาตุลาห์ ศฺวศุราห์ ปเาตฺราห์ ศฺยาลาห์ สมฺพนฺธินสฺตถา ||๑-๓๔||

ācāryāḥ pitaraḥ putrāstathaiva ca pitāmahāḥ . mātulāḥ śvaśurāḥ pautrāḥ śyālāḥ sambandhinastathā ||1-34||

Verse 35

เอตานฺน หนฺตุมิจฺฉามิ ฆฺนตโ'ปิ มธุสูทน | อปิ ตฺรไลโกฺยราชฺยสฺย หเตโห์ กิํ นุ มหีกฺฤตเ ||๑-๓๕||

etānna hantumicchāmi ghnato.api madhusūdana . api trailokyarājyasya hetoḥ kiṃ nu mahīkṛte ||1-35||

Verse 36

นิหตฺย ธารฺตราษฺฏฺรานฺนห์ กา ปฺรีติห์ สฺยาชฺชนารฺทน | ปาปมเวาศฺรยเทสฺมานฺหตฺวไตานาตตายินห์ ||๑-๓๖||

nihatya dhārtarāṣṭrānnaḥ kā prītiḥ syājjanārdana . pāpamevāśrayedasmānhatvaitānātatāyinaḥ ||1-36||

Verse 37

ตสฺมานฺนารฺหา วยํ หนฺตุํ ธารฺตราษฺฏฺรานฺสฺวพานฺธวานฺ | สฺวชนํ หิ กถํ หตฺวา สุขินห์ สฺยาม มาธว ||๑-๓๗||

tasmānnārhā vayaṃ hantuṃ dhārtarāṣṭrānsvabāndhavān . svajanaṃ hi kathaṃ hatvā sukhinaḥ syāma mādhava ||1-37||

Verse 38

ยทฺยปฺยเตเ น ปศฺยนฺติ ลโภโปหตจเตสห์ | กุลกฺษยกฺฤตํ ทโษํ มิตฺรทฺรโหเ จ ปาตกมฺ ||๑-๓๘||

yadyapyete na paśyanti lobhopahatacetasaḥ . kulakṣayakṛtaṃ doṣaṃ mitradrohe ca pātakam ||1-38||

Verse 39

กถํ น ชฺญเยมสฺมาภิห์ ปาปาทสฺมานฺนิวรฺติตุมฺ | กุลกฺษยกฺฤตํ ทโษํ ปฺรปศฺยทฺภิรฺชนารฺทน ||๑-๓๙||

kathaṃ na jñeyamasmābhiḥ pāpādasmānnivartitum . kulakṣayakṛtaṃ doṣaṃ prapaśyadbhirjanārdana ||1-39||

Verse 40

กุลกฺษยเ ปฺรณศฺยนฺติ กุลธรฺมาห์ สนาตนาห์ | ธรฺมเ นษฺฏเ กุลํ กฺฤตฺสฺนมธรฺมโ'ภิภวตฺยุต ||๑-๔๐||

kulakṣaye praṇaśyanti kuladharmāḥ sanātanāḥ . dharme naṣṭe kulaṃ kṛtsnamadharmo.abhibhavatyuta ||1-40||

Verse 41

อธรฺมาภิภวาตฺกฺฤษฺณ ปฺรทุษฺยนฺติ กุลสฺตฺริยห์ | สฺตฺรีษุ ทุษฺฏาสุ วารฺษฺณเย ชายตเ วรฺณสงฺกรห์ ||๑-๔๑||

adharmābhibhavātkṛṣṇa praduṣyanti kulastriyaḥ . strīṣu duṣṭāsu vārṣṇeya jāyate varṇasaṅkaraḥ ||1-41||

Verse 42

สงฺกรโ นรกายไว กุลฆฺนานาํ กุลสฺย จ | ปตนฺติ ปิตรโ หฺยเษาํ ลุปฺตปิณฺฑโทกกฺริยาห์ ||๑-๔๒||

saṅkaro narakāyaiva kulaghnānāṃ kulasya ca . patanti pitaro hyeṣāṃ luptapiṇḍodakakriyāḥ ||1-42||

Verse 43

ทโษไรเตไห์ กุลฆฺนานาํ วรฺณสงฺกรการกไห์ | อุตฺสาทฺยนฺตเ ชาติธรฺมาห์ กุลธรฺมาศฺจ ศาศฺวตาห์ ||๑-๔๓||

doṣairetaiḥ kulaghnānāṃ varṇasaṅkarakārakaiḥ . utsādyante jātidharmāḥ kuladharmāśca śāśvatāḥ ||1-43||

Verse 44

อุตฺสนฺนกุลธรฺมาณาํ มนุษฺยาณาํ ชนารฺทน | นรกเ นิยตํ วาสโ ภวตีตฺยนุศุศฺรุม (or นรกเ'นิยตํ) ||๑-๔๔||

utsannakuladharmāṇāṃ manuṣyāṇāṃ janārdana . narake niyataṃ vāso bhavatītyanuśuśruma ||1-44||

Verse 45

อหโ พต มหตฺปาปํ กรฺตุํ วฺยวสิตา วยมฺ | ยทฺราชฺยสุขลโภเน หนฺตุํ สฺวชนมุทฺยตาห์ ||๑-๔๕||

aho bata mahatpāpaṃ kartuṃ vyavasitā vayam . yadrājyasukhalobhena hantuṃ svajanamudyatāḥ ||1-45||

Verse 46

ยทิ มามปฺรตีการมศสฺตฺรํ ศสฺตฺรปาณยห์ | ธารฺตราษฺฏฺรา รณเ หนฺยุสฺตนฺมเ กฺษเมตรํ ภวเตฺ ||๑-๔๖||

yadi māmapratīkāramaśastraṃ śastrapāṇayaḥ . dhārtarāṣṭrā raṇe hanyustanme kṣemataraṃ bhavet ||1-46||

Verse 47

สญฺชย อุวาจ | เอวมุกฺตฺวารฺชุนห์ สงฺขฺยเ รถโปสฺถ อุปาวิศตฺ | วิสฺฤชฺย สศรํ จาปํ ศโกสํวิคฺนมานสห์ ||๑-๔๗||

sañjaya uvāca . evamuktvārjunaḥ saṅkhye rathopastha upāviśat . visṛjya saśaraṃ cāpaṃ śokasaṃvignamānasaḥ ||1-47||

Verse 48

โอํ ตตฺสทิติ ศฺรีมทฺภควทฺคีตาสูปนิษตฺสุ พฺรหฺมวิทฺยายาํ ยโคศาสฺตฺรเ ศฺรีกฺฤษฺณารฺชุนสํวาทเ อรฺชุนวิษาทยโคโ นาม ปฺรถมโ'ธฺยายห์ ||๑||

OM tatsaditi śrīmadbhagavadgītāsūpaniṣatsu brahmavidyāyāṃ yogaśāstre śrīkṛṣṇārjunasaṃvāde arjunaviṣādayogo nāma prathamo.adhyāyaḥ ||1-48||